رومن رولان و ماکسیم گورکی
درنگی
از
یدالله سلطانپور
رومن رولان
۱
خوراک این جهان اندکی حقیقت است و بسیاری دروغ.
این جمله رومن رولان
به
چه معنی است؟
منظور او از «خوراک جهان» چیست؟
بخش عمده خوراک کذایی جهان
در
قاموس رومن رولان،
دروغ
است
و
بخش بسیار ناچیزی از آن
حقیقت.
منظور او از مفهوم «خوراک جهان»
احتمالا
محتوای آثار هنری است که هنرمند به مثابه انعکاسی از جهان
در
سفره فکری مصرف کننده می گذارد.
محتوای آثار هنری
به
زعم رومن رولان
برای مصرف کننده آثار هنرمندان
خوراک فکری
محسوب می شود.
اگر چنین باشد،
منظور او این خواهد
که
در آثار هنری
کوهی از دروغ و کاهی از حقیقت
در اختیار مصرف کننده گذاشته می شود.
این نظر او
در
رابطه با فرم هنری شناخت
(انعکاس هنری جهان)
رئالیستی و راسیونالیستی
است.
فرم هنری شناخت
پریمیتیوترین و مبتدی ترین فرم شناخت جهان
است.
چون
شناخت هنری در مقایسه با شناخت فلسفی
زباله ای بیش نیست.
به
همین دلیل
هگل پس از تدوین فلسفه خویش
برچیدن بساط هنرمندان
را
توصیه کرد.
البته
نظر هگل
درست نیست.
آثار هنری
حاوی و حامل حقیقت نیستند،
ولی
زباله
هم
نیستند.
به
نظر رومن رولان
به
همین دلیل
خوراک معرفتی عرضه شده در آثار هنری
که
در
سفره مصرف کننده نهاده می شود،
عمدتا
دروغ
است.
در
ادامه این سخن
منظور او روشنتر خواهد شد.
۲
خوراک این جهان اندکی حقیقت است و بسیاری دروغ.
سؤال این است
که
حقیقت چیست
و
چگونه می توان به تمیز حقیقت از دروغ نایل آمد؟
ضمنا
چرا
فیلسوف
قادر به کشف حقیقت است،
ولی هنرمند
نیست؟
۳
روح آدمی ناتوان است و تاب حقیقت ندارد
روح آدمی ناتوان است و تاب حقیقت ندارد
اکنون
معلوم می شود
که
رومن رولان
از
مرحله پرت
است.
یعنی
اصلا
نمی داند که حقیقت چیست و چرا هنرمند عاجز از کشف و ابلاغ حقیقت
است.
به
همین دلیل
به
روح آدمی
گیر می دهد.
منظور رومن رولان از روح آدمی چیست
که
ناتوان است و تاب تحمل حقیقت را ندارد؟
روان آدمی؟
ضمنا
دلیل ضعف روح آدمی چیست؟
سؤال مهمتر از رومن رولان
این است
که
بالاخره
خوراک این جهان اندکی حقیقت است و بسیاری دروغ
و
یا
روح آدمی ناتوان است و تاب حقیقت ندارد؟
چون
ایندو
دو چیز کاملا متفاوتی اند.
خوراک جهان
چیزی اوبژکتیو (عینی)
است
که در سفره مصرف کننده قرار داده می شود تا نوش جان کند.
روح آدمی
اما
چیزی سوبژکتیو (ذهنی)
است
که
خوراک جهان
به
خوردش داده می شود.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر