سیری در شعری از اسماعیل خوئی (17)

 

اسماعیل خوئی

قصیده‌ی روحانیّه

سرچشمه :

اخبار روز

http://www.akhbar-rooz.com

تحلیلی شتابزده از

مسعود بهبودی

  

 پس، رأی مردم است که «قانون» می آوَرَد  

نی رأی شیخ مشهدی و قاری‌ی قُمی.

·        معنی تحت اللفظی بیت:

·        بنابرین، منشاء قانون رأی مردم است و نه رأی شیخ و قرآنخوان از اینجا و آنجا

1

·        شاعر در این بیت منشاء قانون را از دیدگاه قشری از بورژوازی واپسین تئوریزه می کند:

·        پدید آورنده قانون آرای مردم است.

·        بنابرین، مردم قانونگزارند.

·        فرق ادعا با حکم این است که ادعا را چه بسا نمی توان به محک تجربه زد و اثبات کرد.

·        به همین دلیل، ادعا آسان است.

·        معلوم نیست که شاعر بر اساس کدامین دلایل عینی به این نتیجه رسیده است.

·        در کدام کشور تعیین کننده قانون از هر نوع مردم بوده اند؟

2

·        قانون از هر نوع منشاء عینی دارد:

·        قانون به پیوند  عینی، ضرور، عام و ماهوی موجود میان چیزها، واقعیات امور، روندها و غیره طبیعت، جامعه و تفکر اطلاق می شود که مشخصه اش (مشخصه پیوند یاد شده) ثبات نسبی و تکرار تحت شرایط یکسان و واحد است.  

·        قانون در هر فرماسیون اجتماعی ـ اقتصادی طبقاتی نیز در تحلیل نهائی بوسیله طبقه حاکمه تدوین و به توده تحت سلطه تحمیل می شود.

·        فقط در همبود و یا جامعه بی طبقه است که قانون بیانگر منافع و اراده توده است.

3

نی رأی شیخ مشهدی و قاری‌ی قُمی

·        شاعر در این مصراع مسئله را بسیار ساده و مبتذل می سازد.

·        اگر شیخ و قرآنخوان و یا روحانیت نماینده طبقه حاکمه باشند، طبیعی است که تدوین کنندگان و تحمیل کنندگان قانون خواهند بود.

·        قانون منشاء عینی، طبقاتی و اجتماعی ـ اقتصادی دارد:

·        در هر جامعه طبقه ای به تدوین قانون می پردازد که وسایل اساسی تولید را در تحت مالکیت خصوصی خود دارد.

·        این به میل این و آن ربط تعیین کننده ای ندارد.

·        اگر قشر بورژوازی واپسین مورد نظر شاعر هم زمام امور را بدست گیرد، باز هم برای آرای مردم تره خرد نخواهد کرد.

4

نزدِ تو، لیک، واژه ی« قانون » به معنی‌ی

فرمانی از خدا ست که آید بر آدمی.

·        معنی تحت اللفظی بیت:

·        قانون در قاموس تو اما منشاء الهی دارد و نه مردمی.

5

·        شاعر بدین طریق و ترفند میان خود و روحانیت حاکم مرزبندی می کند:

·        مرزبندی شاعر اما فقط بر عوامل سوبژکتیف مبتنی است:

·        شاعر قانون را ناشی از رأی کذائی مردم می داند و شیخ ناشی از مشیت الهی (شریعت)

·        فرق شاعر و یا قشر بورژوائی ئی که شاعر نمایندگی می کند با طبقه حاکمه همین جا ست.

·        شاعر طرفدار جدائی دین از سیاست است.

·        شاعر ولی نه طرفدار جدائی ماهوی دین از سیاست، بلکه جدائی فرمال و صوری دین از سیاست است.

·        و گرنه خود بهتر از هر کس دیگر می داند که در همه کشورهای سرمایه داری پیوند ایدئولوژیکی ارگانیک و تنگاتنگی میان دین و سیاست، یعنی میان روحانیت و طبقه حاکمه هست.

·        ریگان و بوش نه تنها مؤمنین پیگیر، بلکه چه بسا حتی فوندامنتالیست بوده اند.

·        پیوند پینوچه با کلیسای کاتولیک پیوند عمیقی بوده است.

·        فقط در تعداد انگشت شماری از کشورها که انقلاب بورژوائی رادیکال صورت گرفته، پیوند طبقه حاکمه با روحانیت عمیق و علنی نیست:

·        مثلا فرانسه.

·        در دیگر کشورهای سرمایه داری احزاب مسیحی یا به تنهائی و یا در ائتلاف با احزاب بورژوائی بظاهر غیرمذهبی زمام امور را بدست دارند.  

·        مخالفت شاعر با طبقه حاکمه مخالفتی سطحی، نیمبند، مثله و مخدوش است و نه رادیکال و ریشه ای.

6

نزدِ تو، لیک، واژه ی«قانون» به معنی‌ی

فرمانی از خدا ست که آید بر آدمی.

·        شاعر بیشک می داند که منظور روحانیت از قانون به مثابه فرمان الهی چیست.

·        خدا در جامعه طبقاتی نه آن سان که بنظر ساده لوحان می رسد، مرجعی ماورای طبیعی، ماورای اجتماعی و ماورای طبقاتی، بلکه انعکاس آسمانی ـ انتزاعی طبقه حاکمه است.

·        فرمان الهی در تحلیل نهائی همان فرمان طبقه حاکمه است:

·        فرمان الهی منطبق بر منافع استراتژیکی طبقه حاکمه است.

ادامه دارد.