۱۴۰۲ فروردین ۲, چهارشنبه

فرهنگ مفاهیم فلسفی (ت) تاریخ (۵)

    

پروفسور دکتر هانس شولتسه

برگردان

شین میم شین

 

 
  

بورژوازی و تاریخ

 

·    به زبان سیستمتئوری می توان گفت که کلیه طبقات استثمارگر در تفسیر تاریخ، جنبه سمانتیکی را تابع جنبه پراگماتیکی ساخته اند و در تحلیل نهائی، حقیقت را تابع جانبداری.

 

۱

·    طبقات استثمارگر همین موضعگیری را در برخورد به مسائل معرفتی ـ نظری تاریخ نیز دارند.

·    تعویض پیدرپی نظریات بورژوائی در این زمینه نمونه وار است:

الف

·    ایدئولوگ های ترقی خواه بورژوازی انقلابی آغازین این اندیشه را مطرح کردند که بر حیات اجتماعی همانند طبیعت قوانینی حاکمند و این قوانین قابل شناخت اند.

 

ب

 

۱

·    پس از رسیدن بورژوازی به قدرت، ورود طبقه کارگر به میدان تاریخ، تشدید تضادهای آشتی ناپذیر میان بورژوازی و پرولتاریا و کشف قوانین روند توسعه تاریخی از سوی مؤسسین مارکسیسم، ایده ئولوگ های بورژوائی به ایده قانونمندی تاریخ پشت پا زدند.

 

۲

·    برای اثبات و توجیه این انکار قانونمندی تاریخ،  فرم خاصی از تاریخفلسفه بورژوائی پا به عرصه نهاد که به زبان غیرمارکسیستی عناوین «نقد شناخت تاریخ»، «فلسفه صوری تاریخ» و امثالهم را دارد.

 

۳

ویلهلم ویندلباند

(۱۸۴۸ ـ ۱۹۱۵)

فیلسوف، استاد دانشگاه آلمانی

نماینده نئوکانتیانیسم و فلسفه ارزش

 

·    نمایندگان اصلی این جریان، نئوکانتیانیست هائی از قبیل ویندل باند و ریکرت بوده اند.  

 

هاینریش ریکرت

 (۱۸۶۳ ـ ۱۹۳۶)

فیلسوف و استاد دانشگاه آلمانی

 نئوکانتیانیست، فیلسوف ارزش

 

۴

·    نظریات آنان و نظریات فلسفه حیات هنوز هم از سوی مخالفان ماتریالیسم تاریخی، برای انکار وجود قانونمندی های عینی در روند تاریخ مورد استفاده قرار می گیرند.

 

۵

·    بنا بر این نظریات، کلیه پدیده ها مطلقا منحصر بفرد و غیرقابل تکرار و لذا غیر قابل مقایسه با هم و غیر قابل تعمیم اند.

 

۶

·    بنا بر این نظریات، آماج معرفتی علم تاریخ (تاریخآگاهی) نه قوانین، بلکه حقایق امور خاص تاریخی است، حقایق اموری که نه قابل توضیح، بلکه فقط قابل توصیف اند

·    (متد توصیف منحصر بفرد)

 

۷

·    به جای متدهای گزینش از انبوهه اطلاعات و توضیح فاکت های تاریخی قابل استخراج از تئوری علمی، استفاده از به اصطلاح «حس حقیقت یاب ورزیده»  یعنی «شهود»، «الهام» توصیه می شود و بر پیشانی هر توضیح مبتنی بر تئوری، انگ «توضیح دگماتیکی» کوفته می شود.

 

۸

·    با این ادعا که تاریخ خصلت آشفته و مغشوش و پر هرج و مرج دارد، هرتلاشی در راستای درس گرفتن از تاریخ و اقدام به پیش بینی تاریخی به مثابه «سوء استفاده نخوت بار» از تاریخ بی اعتبار می گردد.

 

۹

هانس روتفلز

(۱۸۹۱ ـ ۱۹۷۶)

مورخ آلمانی ـ امریکائی

  منادی تز «غیرقابل تحقیق بودن آماج»

 

·     این نظریات در تز مبتنی بر بی معنائی تاریخ و در تز «غیرقابل تحقیق بودن آماج» تاریخ (روتفلز) به اوج می رسد.

 

۱۰

·    با توسل به آنها، قانونمندی و آماجگرائی روند تاریخ و همچنین امکان شناخت عقلی تاریخ انکار می شود و آینده تاریخی به کلی مبهم و ناپیدا تلقی می شود.

 

 

ادامه دارد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر