۱۳۹۹ دی ۱۰, چهارشنبه

درنگی در شعری از پروین اعتصامی (۲)

پروین اعتصامی، نگین درخشان بر تاریخ ادب پارسی

  پروین اعتصامی
(۱۹۰۷ ـ ۱۹۴۱)
 
تحلیلی
از
ربابه نون 
 
 ۱

هر که با پاکدلان، صبح و مسائی دارد

دلش از پرتو اسرار، صفائی دارد

 

معنی تحت اللفظی:

هر کس همدم و همنشین پاکدلان باشد،

دلش تحت تأثیر پرتو اسرار

مصفا می گردد.

 

پروین روشنفکری زحمتکش بوده است و جوانمرگ شده است. 

۳۴ سال بیشتر عمر نکرده است.

اما در این ۱۰ سال کار فکری

(اگر از ۲۴ سالگی شروع به تحریر کرده باشد)

ره صد ساله رفته است.


پروین زحمتکش

تقریبا همه قصص قرآن را

ترجمه و به نظم کشیده است.


۲

هر که با پاکدلان، صبح و مسائی دارد

دلش از پرتو اسرار، صفائی دارد

 

در این بیت اول «شعر» پروین،

طرز تفکر سنتی او 

نمودار می گردد:

همنیشینی 

به عنوان عامل تربیت فرد قلمداد می شود.

پروین از این لحاظ فرقی با سعدی ندارد:

گلی‌ خوش‌بوی‌ در حمام‌ روزی
رسید از دست‌ محبوبی
به‌ دستم‌

بدو گفتم‌ که‌ مشکی‌ يا عبیری
‌كه‌ از بوي‌ دل‌آويز تو مستم‌

بگفتا:

«من‌ گِلی‌ ناچيز بودم
‌ولیكن‌ مدتی‌ با گُل‌ نشستم‌
کمال‌ هم‌نشين‌ در من‌ اثر کرد
وگرنه‌ من‌ همان‌ خاکم‌ که‌ هستم.»

محتوای نظری بیت «شعر» پروین،

ترجمه همین شعر سعدی است.

سعدی

پسر نوح با بدان بنشست

خاندان نبوتش گم شد

سگ اصحاف كهف روزي چند

پي نيكان گرفت و آدم شد

این تئوری تربیتی سعدی و پروین و ملک الشعرای بهار و غیره

خرافه ای

 بیش نیست.

 

اعضای جامعه بشری

گل و گل نیستند که در همنشینی با یکدیگر تغییر بو دهند.

سعدی در حکایات دیگر دو اثر مهمش

بی اعتباری همین تئوری تربیتی اش را اثبات کرده است.

مثلا در همنشینی یاغی زاده ای با درباریان.

ایده ئولوژی

طبقاتی است

و

نه

معاشرتی.

 

۳

هر که با پاکدلان، صبح و مسائی دارد

دلش از پرتو اسرار، صفائی دارد

مفاهیم پروین در این بیت «شعر» هم مفاهیم فئودالی سعدی و حافظ اند.

اسرار

مرکزی ترین مفهوم حافظ است.

 

مفهوم پاکدل هم خرافه مفهوم است.

بر پایه کدام معیار عینی می توان پاکی و پلشتی دل کسی را تعیین کرد؟

اصلا

منظور شعرای فئودالی از دل چیست؟

 

ادامه دارد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر