پروفسور دکتر گونتر
کروبر
برگردان
شین
میم شین
ج
عام
در رئالیسم و نومینالیسم
1
·
لنین می نویسد:
·
«با این سردرگمی در دیالک تیک منفرد و عام، در دیالک تیک مفاهیم و
واقعیت محسوس و پدیده های منفرد» که از ارسطو به میراث مانده بود، در قرون وسطی
«جنگ یونیورسال ها» میان طرفداران رئالیسم و نومینالیسم آغاز شد.
·
(ولادیمیر لنین، «کلیات»، جلد 38، ص 348)
2
·
رئالیسم که تحت تأثیر نظریات افلاطون بوده، جدائی منفرد
از عام
را از عرصه فکری به جهان واقعی عینی منتقل کرد و
مدعی شد که یونیورسال ها، یعنی ایده های عام، قبل از پیدایش اشیاء منفرد وجود
داشته اند.
3
·
رئالیسم ادعا می کرد که تنها عام است که واقعا وجود دارد
و موجب پیدایش اشیاء منفرد می شود که درجه نازلتری از وجود، شامل حال شان است.
4
·
اگر اولترا رئالیسم (رئالیسم افراطی)، عام را از منفرد
جدا می کرد (به عبارت دیگر پیوند آن دو را ازهم می گسست) و برای آن جوهر روحی
مستقلی قائل می شد که قبل از پیدایش اشیاء منفرد وجود داشته است، به همان سان اولترا
نومینالیسم (ومینالیسم افراطی)، بطرز یکجانبه، منفرد را از عام جدا می کرد و منکر
وجود عام می شد و آن را تنها نامی قلمداد
می کرد که برای مشخص کردن اشیاء منفرد مختلف بکار می رود.
5
·
هر دو گرایش یاد شده در تاریخ تفکر بشری، اشتباه واحدی
مرتکب می شدند و آن ارائه راه حل یکجانبه برای مسئله یاد شده بود.
·
مراجعه کنید به رئالیسم، نومینالیسم در تارنمای دایرة
المعارف روشنگری
6
·
برخلاف رئالیسم که طرفدار ایدئالیسم عینی است و میانه
خوبی با پراتیک و واقعیت ندارد، نومینالیسم به سبب موضعگیری ماتریالیستی وعلاقه
مندی به طبیعتپژوهی و آزمایش علمی در زمان خود نقش مثبتی ایفا کرده است.
7
·
فلسفه ماتریالیستی بورژوازی آغازین در جدال آشتی ناپذیر
با مطلق کردن عام توسط رئالیسم اسکولاستیکی ـ تئولوژیکی، اعلام کرد که در طبیعت تنها و تنها اشیاء منفرد
وجود دارند و بس:
الف
فرانسیس بیکن (1561 ـ 1626)
فیلسوف و دولتمرد انگلیسی
مؤسس امپیریسم ماتریالیستی
·
فرانسیس بیکن که عام را به عنوان قانون فرم های نمودین اشیاء منفرد تصور می کرد، به وجود آن در اشیاء
منفرد اذعان می نمود.
·
مراجعه کنید به دیالک تیک فرم نمودین و محتوای ماهوی در
تارنمای دایرة المعارف روشنگری
ب
توماس هوبس
(1588 ـ 1679)
فیلسوف
ریاضی دان
بریتانیائی
تدوینگر بزرگ «تئوری دولت»
در عصر جدید
آغازین
کتاب معروف او
«هیولا» نام دارد.
·
ولی توماس هوبس، وجود عام را نه در طبیعت می پذیرفت و نه
در تفکر بشری.
·
هوبس مفهوم عام را صرفا به عنوان نام مشترک برای تعدادی
از اشیاء منفرد برسمیت می شناخت.
8
·
هردو متفکر بزرگ به نومینالیسم گرایش داشتند، با این
تفاوت که گرایش نومینالیستی فرانسیس بیکن در کشتزار امپیریستی (تجربه گرائی) می
چرید و گرایش نومینالیستی هوبس ظاهرا لحن راسیونالیستی (خرد گرائی) به خود می
گرفت.
9
·
نومینالیسم اصولا در تئوری شناخت فلسفه ماتریالیستی عصر
جدید به امپیریسم (تجربه گرائی) و سنسوئالیسم (حس گرائی) منتهی می شود که برای
حواس (یعنی درک حسی اشیاء منفرد) ـ به عنوان سرچشمه شناخت ـ اهمیت ویژه ای قائل
اند، ولی در عین حال به شناخت عقلی و تفکر نظری (تئوریکی) بطور کلی کم بها می
دهند.
10
·
مفاهیم عام از نظر بیکن و هوبس، صرفا ساخت های کمکی فهم
اند.
·
مراجعه کنید به امپیریسم (تجربه گرائی)، سنسوئالیسم (حسگرائی)
در تارنمای دایرة المعارف روشنگری
11
جان لاک
(1632 ـ 1704)
فیلسوف انگلیسی
نماینده اصلی امپیریسم
از شخصیت های برجسته روشنگری انگلیس
از تئوریسین های قرارداد اجتماعی
اعلامیه استقلال آمریکا، قانون اساسی آمریکا و انقلاب فرانسته
تحت تأثیر فلسفه سیاسی او بوده اند.
·
از این روست که جان لاک بر آن است که عامیت و
یونیورسالیته به اشیاء منفرد ربطی ندارند، بلکه اختراعات فهم اند.
·
فهم آنها را برای رفع نیاز خود بوجود می آورد.
·
اما با این حال نمی توان مفاهیم عام را (برخلاف نظر
هوبس) صرفا نام هائی برای مشخص ساختن اشیاء منفرد محسوب داشت.
·
مفاهیم عام خواص و خصایص مشترک اشیاء منفرد را منعکس می
کنند.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر