دایرة المعارف جامعه شناسی مارکسیستی ـ لنینیستی (۲۸۳)

 پروفسور دکتر

ولفگانگ ایشهورن

اریش هان

مانفرد پوشمن

روبرت شولتس

هورست تاوبرت

و دهها تن دیگر

(۱۹۶۹)

برگردان

شین میم شین

عمل

ادامه

۴۵

·    این مسئله در دوران کنونی به دو دلیل زیر از اهمیت کاملا خاصی برخوردار است:

الف

·    از سویی در مبارزه طبقه کارگر و کلیه نیروهای اجتماعی متحد طبقه کارگر بر ضد سلطه امپریالیسم، بویژه در روند تشکیل جامعه سوسیالیستی، نوع تاریخا نوینی از عمل پدید می آید:

·    عمل شخصیت های آگاه به شرایط و اثرات جامعه ای و تاریخی.

ب

·    از سوی دیگر در عرصه سلطه سرمایه داری انحصاری ـ دولتی در پی مانی پولاسیون بی رحمانه و ظرافت آمیز و سنجیده و حساب شده مردم، تضاد میان میدان دید، آماجگزاری و هدفگزاری عمل فردی توده های وسیع مردم و تأثیرات دوربرد آن که به طرز آشتی ناپذیری بر ضد منافع توده های وسیع مردم است و بازتولید کننده حاکمیت به لحاظ تاریخی در حال احتضار امپریالیسم است، شدت می یابد.

۴۶

·    در این مسئله، مجموعه تلاش های جریانات های غیرمارکسیستی در زمینه تدوین تئوری سوسیولوژیکی عمل، ناکام مانده است.

۴۷

·    مهم ترین و متنفذترین نمایندگا این تلاش افراد زیر بوده اند:

الف

 

ویلیام کارل امیل وبر 

(ماکس وبر)

(۱۸۶۴ ـ ۱۹۲۰)

جامعه شناس، حقوقدان، ناسیونال ـ اکونوم آلمانی

از کلاسیک های جامعه شناسی، علوم فرهنگی ـ اجتماعی

به لحاظ تئوری و مفهوم سازی مؤثر در زمینه های زیر:

جامعه شناسی اقتصادی

جامعه شناسی حاکمیت

جامعه شناسی مذهب

مؤسس اصل خنثائیت ارزش

آرامگاه او در هایدلبرگ است.

فرانک دپه او را «سوسیال ـ امپریالیست» می نامد.

·    ماکس وبر

ب

تالکوت پارسونس

(۱۹۰۲ ـ ۱۹۷۹)

جامعه شناس امریکائی

تئویسین سرشناس (۱۹۴۵ ـ ۱۹۶۰)

تئوری های او:

تئوری عمل وولونتاریستی (مبتنی بر اراده گرایی)

فونکسیونالیسم ساختاری

سیستم، اوولوسیون، شرایط انسانی

·    پارسونس

۴۸

·    به نظر ماکس وبر، وظیفه  جامعه شناسی، درک مفسرانه ی عمل اجتماعی و توضیح علی (علتی ـ معلولی) سیر و تأثیر عمل اجتماعی است.

۴۹

·    بنیان آن عبارت است از تعریف عمل اجتماعی به مثابه عملی که بنا بر معنای سوبژکتیو مورد نظرش، مبتنی بر رفتار دیگر انسان ها و مبتنی بر جریان آن است.

۵۰

·    درک عمل اجتماعی به نظر ماکس وبر، عبارت است از درک روشن آنچه که تشکیل دهنده ی معنای واقعی و یا معنای میانگین عمل است.

۵۱

·    به نظر ماکس وبر، شاهد (مشاهده گر) هر عمل، به شرط های زیر قادر به فهم معنای آن خواهد بود:

الف

·    به شرطی که او توان کشف معنای آن عمل را به مدد تحقیق داشته باشد.

ب

·    به شرطی که معنای عمل مورد نظر در پیوند معنوی معینی تنظیم شده باشد.

·    پیوند معنوی معینی که برای مشاهده گر قابل فهم و روشنگر باشد.

۵۲

·    این امر از طریق زیر امکان پذیر و  یا تسهیل خواهد گشت:

·    از طریق تشکیل نوعی ـ ایدئالی انواع معین عمل.

·    نوع ایدئال عمل که با توجه بدان بتوان به ارزیابی عمل رئال (واقعی) نایل آمد.

·    مراجعه کنید به دیالک تیک رئال و ایدئال در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

ادامه دارد.