هماندیشی با مریم (60)

میم نون

  

علل و دلایل تشکیل دیالک تیک تجلیل و تحقیر

در جامعه بشری

حافظ

( 727ـ  792) 

من گدا و تمنای وصل او، هیهات

مگر به خواب ببینم خیال منظر دوست

·        معنی تحت اللفظی:

·        من گدا کجا و وصل دوست کجا.

·        شاید در خواب به دیدن خیالی از روی دوست نایل آیم.

1

من گدا و تمنای وصل او، هیهات

مگر به خواب ببینم خیال منظر دوست

·        وقتی از ترفند جایگزینی شناخت فلسفی با شناخت احساسی ـ عاطفی، از جایگزینی شناخت راسیونال با شناخت ایراسیونال از طریق استه تیزاسیون و هنر شعر و یا نثر شعرگونه و غیره سخن می رود، منظور همین است:

·        خواننده و شنونده شعر، بی آنکه دو زاری اش بیفتد، زهر ایده ئولوژیکی خواجه را تا قطره آخر سر می کشد و به طرز بی برگشتی عمیقا مسموم می شود:

·        نتیجه مسمومیت ایده ئولوژیکی خواننده و شنونده معصوم این بیت، قبل از همه، ایمان آوردن به عظمت گدا و ایدئالیته گدائی و «سرخ نگه داشتن صورت به ضرب سیلی» است.

·        وقتی خواجه خیلی خیلی انقلابی شیراز، فخر به گدائی کند، بقال سر کوچه، چرا نکند؟ 

2

من گدا و تمنای وصل او، هیهات

مگر به خواب ببینم خیال منظر دوست

·        خواجه در این بیت، دیالک تیک گدا و توانگر را به مثابه دیالک تیکی الهی ـ طبیعی ـ ازلی ـ ابدی به خواننده و شنونده ی شعر قالب می کند.

·        ترفند فئودالی خواجه همیشه همان است که ذکرش گذشت:

·        تبعید شناخت فلسفی و ترویج و توسعه و تحکیم شناخت عاطفی ـ احساسی ـ بند تنبانی.

·        خواننده و شنونده شعر خواجه (و سعدی) رفته رفته به این نتیجه می رسد که جامعه و جهان باید طبقاتی باشد:

·        اقلیت انگل بی رحم و بی شرم و بی همه چیز، با در انحصار خود در آوردن وسایل اساسی تولید، باید توده را بی همه چیز سازد و از «بی همه چیز»، توهین واژه، تحقیر واژه، دشنام واژه سازد.

3

من گدا و تمنای وصل او، هیهات

مگر به خواب ببینم خیال منظر دوست

·        چون گدا جا زدن مستمر خود، فقط به معنی خود خوار شماری نیست.

·        فقط به معنی خودستیزی نیست.

·        گدا فقط یک روی مدالی است که روی دیگرش، توانگر است.

·        خواجه با گدا جا زدن خود، با تحقیر ریاکارانه و فرمال و صوری (در حرف) خود، عملا به تجلیل توانگر می پردازد.

·        اینجا فقط گدا تحقیر (و ضمنا ایدئالیزه و تجلیل)  نمی شود.

·        بلکه قبل از آن و قوی تر از آن، توانگر تجلیل می شود و در تحلیل نهائی، طبقه حاکمه تجلیل می شود.

·        این هنوز چیزی نیست.

·        مهمتر چیز دیگری است: 

4

من گدا و تمنای وصل او، هیهات

مگر به خواب ببینم خیال منظر دوست

·        ترفند ایده ئولوژیکی ـ استه تیکی ـ هنری خواجه (و سعدی)، بسط و تعمیم  دیالک تیک گدا و توانگر به شکل دوئالیسم عاشق و معشوق است.

·        در این بیت به شکل دوئالیسم من و دوست است.

·        دوست و یا یار و دلبر و دلدار و صد کوفت و زهرمار فئودالی دیگر، ظرف گل و گشادی است که هر زباله ای در آن جا می گیرد:

·        دوست می تواند تیمور لنگ باشد.

·        احتمالا در غزلیات خواجه و سعدی هم اعضای طبقه حاکمه و یا هیئت حاکمه دوست جا زده می شوند.

·        اما تیمور لنگ به همه چیز شباهت دارد، مگر به دوست.

·        این کرد و کار های سعدی و حافظ توهین به مقدسات دوست اند.

5

من گدا و تمنای وصل او، هیهات

مگر به خواب ببینم خیال منظر دوست

·        منظور خواجه از «خیال منظر دوست»، احتمالا تصوری از روی از دوست است، که در عالم خیال بطور سوبژکتیو تشکیل می شود و در عالم رؤیا ظاهر می گردد.

·        خواجه خود را در مقابل دوست کذائی تا درجه گدا تنزل می دهد.

·        این خود خوار شماری خواجه در این بیت بویژه از این بابت قابل انتقاد است که آماج خواجه وصل دوست است.

·        شرفیابی به حضور تیمور لنگ و امثال او ست.

·        شعرای کلاسیک ایران بدعت بدی را بنیاد نهاده اند که همچنان و هنوز حی و حاضر است و تمدن و فکر و فرهنگ جامعه را از درون تهی و پوک می کند.

·        بی دلیل نیست که سید علی مداحی را در دهه دوم قرن 21 رواج وسیع و تمامکشوری می دهد و مداح به حضور می پذیرد و انعام می بخشد.

6

یار اگر ننشست با ما نیست جای اعتراض

پادشاهی کامران بود از گدایی عار داشت

·        معنی تحت اللفظی:

·        اگر یا از همنشینی با ما پرهیز داشت، به دلیل تفاوت فی مابین  بود:

·        یار پادشاهی کامران بود و ما گدا بودیم.

·        همنشینی پادشاه با گدا، ننگ انگیز است.

7

یار اگر ننشست با ما نیست جای اعتراض

پادشاهی کامران بود از گدایی عار داشت

·        خواجه در این بیت غزل نیز دیالک تیک گدا و توانگر و یا دیالک تیک توده و طبقه حاکمه را به شکل دوئالیسم ما و یار بسط و تعمیم می دهد.

·        توده یواشکی یواشکی به درجه عاشق سینه چاک قلدران خونریز طبقه حاکمه تبدیل می شود.

·        برای ما از دیرباز، سؤال این بوده که چرا به قول عوام، «ثروت آدمیان را سکسی می کند»؟

·        شاید یکی از دلایل محبوبیت ثروتمندان (مالکین انحصاری وسایل اساسی تولید)، نیاز توده به وسایل تولید جهت تولید مایحتاج مادی خویش باشد که رفته رفته فرم پسیکولوژیکی کسب کرده است:

·        فرم «عشق» به طبقه حاکمه کسب کرده است.

·        ایده ئولوژی طبقه حاکمه همین پسیکولوژی فقرا را شعریت می بخشد، استه تیزه می کند و از اعضای طبقه حاکمه، معشوق و یار و دوست و غیره سرهم بندی می کند.

·        در حالیکه این اجامر از سر تا پا تنفر انگیزند.

·        کثافات محض اند.

·        مشتی پتیاره اند.

ادامه دارد.