چاله ها و چالش ها (387)

اسماعیل خوئی

قصیده‌ی روحانیّه

سرچشمه:

اخبار روز

http://www.akhbar-rooz.com     

علی امیری

جناب آقای خویی

از شما و شعرتان انتظار ندارم بوی توهین به مردم ایران ببینم که آنان را ساده لوح دانسته اید.

اگرچه توهین به هرکس نشان از پختگی استدلال نمی دهد که هیچ، نشان از ضعف آن است.

من انتظار ندارم که شاعری در حد شما شعری در حد آقای خرسندی بسراید.

مسعود بهبودی

از توهین (عیبگوئی) تا انتقاد اجتماعی (روشنگری) 

·        حضرت علی، در این شعر توهینی به کسی نشده است.

·        شاعر میان خودش و مشتی ساده لوح که در بهترین حالت، توان خوداندیشی (استقلال فکری)   ندارند،  مرزبندی کرده است:

·        معنی این جور کارها انتقاد اجتماعی و یا روشنگری است.

·        حضرت علی اگر خواست، می تواند از ولتر و روسو و غیره بپرسد.

علی امیری

حضرت بهبودی

 به این مصرع توجه فرمایید

"از گفت ات ار چه ساده دلی چند سرخوش اند"

 که اشاره به جمعی کثیری از ایرانیان دارد.

 به جای اینکه چشم بسته مدافع باشید، سعی کنید بزرگان را هم قابل انتقاد بدانید و از طعنه و کنایه بپرهیزید که دیگران هم این توانایی ها را دارند.

مسعود بهبودی

توهین به چه معنی است؟

1

از گفت ات ار چه ساده دلی چند سرخوش اند،

از کردِ توست جانِ دلِ مردمان غمی

·     شاعر در این بیت دیالک تیک پراتیک و تئوری را به شکل دوئالیسم دیر آشنای کرد و گفت (عمل و حرف) بسط و تعمیم می دهد تا از عدم انطباق حرف و عمل روحانی پرده بردارد:

·        لین نوعی روشنگری و پرده دری هم از ماهیت طبقه حاکمه است و هم نوعی انتقاد از خود.

·        یعنی انتقاد از ساده لوحی بخشی از بورژوازی واپسین و بخشی از ملت (چند ساده لوح) 

2

·        مسعود بهبودی که نگفت، که شاعر اشاره به جمع قلیلی دارد.

·        او فقط گفت:

·        «روشنگری و انتقاد اجتماعی هم بی ضرر است و هم ضرور.»

3

 ولتر (1694 ـ 1778)

از متنفذترین مؤلفین روشنگری فرانسه

در فرانسه، قرن هجدهم را «قرن ولتر» می نامند.

از منتقدین سرسخت استبداد، حاکمیت فئودالی و انحصار جهان بینانه کلیسای کاتولیک.

از تدارک بینندگان معنوی برجسته انقلاب فرانسه

حربه او در دفاع از اندیشه های خویش عبارت بود از

استیل بیان عامه فهم، طنز و طعنه و ریشخند

·        ولتر علیه الرحمه کسب و کارش همیشه همین بوده است و قرنی که ولتر در آن زیسته، در فرانسه آن را «قرن ولتر» نام داده اند.

·        یعنی طنز و انتقاد بزعم شما توهین آمیز او را ارج نهاده اند

4

·        در ایران نیز انتقاد اجتماعی و روشنگری سنتی درخشان و دیرین دارد

·        بگذارید ترجمه شعر شاعری به نام میرزا علی معجز از دیار آتش ها را برای تان نقل کنیم

·        تمامی دیوان او وقف همین مسئله روشنگری و انتقاد اجتماعی (بزعم شما توهین) است

 میرزا علی معجز

(1252 ـ 1313) 

(1873 ـ 1934)

   

بیلمه دیم

·        بنده نی عفو ایلیه ملت گرک

·        معبده میخانه دیدیم، بیلمه دیم.

·        باشینی دیواره ووروب سیندیرن

·        عاقله دیوانه دیدم،  بیلمه دیم.

*****

·        من نه بیلیم، قارقا خوش آواز ایمیش

·        بایقوشا بایقوش دیمک اولماز ایمیش

·        تلخ ایدی اوقات شریفیم بیر آز

·        بایقوش او حیوانه دیدیم، بیلمه دیم.

*****

·        گوردی فلان کس، یوخودا بیر گجه

·        قول بویون اولمیش، یاتیور حوریله

·        سرخوشیدیم شیره انگوریله

·        اویقویا افسانه دیدیم، بیلمه دیم.

*****

·        «بیغ و سقل صحبتین الدن سالین

·        ایله میین ذم، ئو قیزیل دیشلری

·        عصریمیزه لازم اولان ایشلری

·        اورگدین اوغلانه»، دیدیم، بیلمه دیم.

*****

·        «دشمن دین گویده گزیر قوش کیمی

·        معبدی ویران ایده گجدیر، اگیل

·        کس سسیوی، باشوا بیر چاره قیل!»

·        قارأ قرآنه دیدیم، بیلمه دیم.

*****

·        گورجک الینده غزیته، جعفرین

·        رنگی پوزولدی، ضریحی کورلادی

·        غیظه گلیب، بومب کیمی پاتلادی

·        آغزینه قورخانه دیدیم، بیلمه دیم.

*****

·        «وزر وبالی، گنهی بوینوما

·        مشدی جانوم، ویر پولیوی آجلارا

·        پیکری عریانلارا، محتاجلارا

·        گتمه خراسانه»، دیدیم، بیلمه دیم.

*****

·        «حاجی داداش، سالما اوزون زحمته!

·        ویر او پولی، ملت بی دولته!

·        کافیر اگر بورج ویره ملته

·        بند اولار ایرانه»، دیدیم، بیلمه دیم.

*****

·        اویمیش عجب عقلنه قارداشلار

·        چورت وورار ـ صبح و مسا ـ یوخلیار

·        من ایله بیلدیم که او سرساخیلار

·        سر می غلیانه دیدیم، بیلمه دیم.

*****

·        آتدی الین قائمه خنجره

·        دوردی بش اون ووردی من مضطره

·        من ایله بیلدیم که او سوز یاخشی دیر

·        یاتما مسلمانه دیدیم، بیلمه دیم.

*****

·        دوستا دییه ر دوست، خطیاتینی

·        که ایده اصلاح، عیوباتینی

·        دین و وطن دشمنی، ظن ایله دیم

·        معجره بیگانه دیدیم، بیلمه دیم.

*****

ترجمه شعر «غلط کردم» به فارسی

میم حا نجار 

·        مرا ملت ببخشاید، که معبد را

·        اگر میخانه نامیدم، غلط کردم.

·        مرا ملت ببخشاید، که عاقل را

·        ـ که سر بر سنگ می کوبید و خونین بود ـ

·        اگر دیوانه نامیدم، غلط کردم.

*****

·        ندانستم کلاغ ـ اینجا ـ خوش آواز است!

·        ندانستم که جغد ـ اینجا ـ به نام جغد نتوان خواند!

·        گرفته دل، غمین، آشفته سر بودم

·        و آن مرغک، اگر من جغد نامیدم، غلط کردم.

*****

·        شبی در خواب خوش دیده، کسی خود را

·        به جنت همنشین با حوریان ناب

·        من سرمست از انگورشیره، آن حقیقت را

·        اگر افسانه نامیدم، غلط کردم.

*****

·        «رها کن قصه ریش و سبیل»، گاهی اگر گفتم

·        «طلا دندان را مذموم دانستن»، اگر مذموم دانستم

·        قوانین و فنون عصر حاضر را

·        بیاموزید بر نسل نوین، گاهی اگر گفتم، غلط کردم.

*****

·        اگر گفتم که دیندشمن

·        پرنده وار می چرخد به بالا سر

·        اگر تخریب معبد را به لب راندم

·        اگر خاموشباش چاره اندیشانه بر قارء ندا دادم، غلط کردم.

*****

·        بدیدن روزنامه در کفم، جعفر به جوش آمد،

·        پریشان شد

·        پس آنگه مثل بمبی منفجر گردید.

·        دهانش را اگر من دود کش خواندم، غلط کردم.

*****

·        اگر ـ گاهی ـ زیارت رفتن مشدی غلط دانستم و گفتم

·        که خرج آن سفر را صرف کن از بهر بی چیزان

·        گناهش پای من، گفتم اگر آن را

·        عطا کن بهر عریانان و محتاجان، غلط کردم.

*****

·        به حاجی، من اگر گفتم به جای حج رفتن

·        خرج حج را صرف کن از بهر مسکینان

·        اگر گفتم که گر ملت ز کافر وام بستاند،

·        به کافر نوکر و وابسته می گردد، غلط کردم.

*****

·        برادر را اگر دیدم ز خود راضی

·        برادر را اگر در چرت دیدم هر زمان، هر جا

·        برادر را اگر غلیان نامیدم، غلط کردم.

*****

·        به خنجر ـ بر کمر ـ دستی زد و بر خاست

·        به ضرب و شتم من پرداخت.

·        ندانستم که بد کاری است

·        اگر هشیاری آمختم، غلط کردم.

*****

·        اگر پنداشتم با دوست باید عیب او را گفت.

·        اگر بر رفع عیب دوستان اندیشه ها پختم

·        اگر معجز

·        ـ بسان دشمن دین و وطن ـ

·        بیگانه نامیدم، غلط کردم.

پایان