سیری در شعری از سیاوش کسرایی تحت عنوان «آرش کمانگیر» (۱)

 

 

تحلیلی

از

شین میم شین

 

آرش کمانگیر

(شنبه ۲۳ اسفند ۱۳۳۷)

• برف می بارد

• برف می بارد به روی خار و خاراسنگ

• کوه ها خاموش

• دره ها دلتنگ

• راه ها چشم انتظار کاروانی با صدای زنگ

•

• بر نمی شد گر ز بام کلبه ها دودی

• یا که سوسوی چراغی، گر پیامی مان نمی آورد،

• رد پا ها گر نمی افتاد روی جاده ها لغزان ،

• ما چه می کردیم در کولاک دل آشفته دمسرد؟

• آنک آنک کلبه ای روشن

• روی تپه، روبروی من

• در گشودندم

• مهربانی ها نمودندم

• زود دانستم که دور از داستان خشم برف و سوز

• در کنار شعله ی آتش

• قصه می گوید برای بچه های خود، عمو نوروز:

• «گفته بودم زندگی زیبا ست

• گفته و ناگفته ای بس نکته ها کاینجا ست

• آسمان باز

• آفتاب زر

• باغ های گل

• دشت های بی در و پیکر

• سر برون آوردن گل از درون برف

• تاب نرم رقص ماهی در بلور آب

• بوی عطر خاک باران خورده در کهسار

• خواب گندمزارها در چشمه ی مهتاب

• آمدن، رفتن، دویدن

• عشق ورزیدن

• در غم انسان نشستن

• پا به پای شادمانی های مردم، پای کوبیدن

• کار کردن، کار کردن

• آرمیدن

• چشم انداز بیابان های خشک و تشنه را دیدن

• جرعه هایی از سبوی تازه آب پاک نوشیدن

• گوسفندان را سحرگاهان به سوی کوه راندن

• همنفس با بلبلان کوهی آواره، خواندن

• در تله افتاده آهوبچگان را شیر دادن

• نیمروز خستگی را در پناه دره ماندن

• گاهگاهی

• زیر سقف این سفالین بام های مه گرفته

• قصه های در هم غم را ز نم نم های باران ها شنیدن

• بی تکان گهواره رنگین کمان را

• در کنار بام دیدن

• یا شب برفی

• پیش آتش ها نشستن

• دل به رؤیاهای دامنگیر و گرم شعله بستن

• آری آری زندگی زیبا ست

• زندگی آتشگهی دیرینه پا برجا ست

• گر بیفروزیش رقص شعله اش در هر کران پیدا ست

• ورنه خاموش است و خاموشی گناه ما ست!»

• پیر مرد آرام و با لبخند

• کنده ای در کوره افسرده جان افکند

• چشم هایش در سیاهی های کومه، جست و جو می کرد

• زیر لب آهسته با خود گفتگو می کرد:

• «زندگی را شعله باید برفروزنده

• شعله ها را هیمه سوزنده

• جنگلی هستی تو ای انسان

• جنگل ای روییده آزاده

• بی دریغ افکنده روی کوه ها دامان

• آشیان ها بر سر انگشتان تو جاوید

• چشمه ها در سایبان های تو جوشنده،

• آفتاب و باد و باران بر سرت افشان

• جان تو خدمتگر آتش،

• سر بلند و سبز باش ای جنگل انسان!»

• « زندگانی شعله می خواهد!»، صدا سر داد عمو نوروز

• « شعله ها را هیمه باید روشنی افروز

• کودکانم، داستان ما ز آرش بود

• او ـ به جان ـ خدمتگزار باغ آتش بود

• روزگاری بود

• روزگار تلخ و تاری بود

• بخت ما چون روی بدخواهان ما تیره

• دشمنان بر جان ما چیره

• شهر سیلی خورده هذیان داشت

• بر زبان، بس داستان های پریشان داشت

• زندگی سرد و سیه چون سنگ

• روز بدنامی

• روزگار ننگ

• غیرت اندر بندهای بندگی پیچان

• عشق در بیماری دلمردگی بی جان

• فصل ها فصل زمستان شد

• صحنه گلگشت ها گم شد، نشستن در شبستان شد

• در شبستان های خاموشی

• می تراوید از گل اندیشه ها عطر فراموشی

• ترس بود و بال های مرگ

• کس نمی جنبید، چون بر شاخه، برگ از برگ

• سنگر آزادگان خاموش

• خیمه گاه دشمنان پر جوش

• مرزهای ملک

• همچو سر حدات دامنگستر اندیشه بی سامان

• برج های شهر

• همچو باروهای دل، بشکسته و ویران

• دشمنان بگذشته از سر حد و از بارو

• هیچ سینه کینه ای در بر نمی اندوخت

• هیچ دل مهری نمی ورزید

• هیچکس دستی به سوی کس نمی آورد

• هیچ کس در روی دیگر کس نمی خندید

• باغ های آرزو، بی برگ

• آسمان اشک ها، پر بار

• گرمرو آزادگان دربند

• روسپی نامردمان در کار

ادامه دارد.