۱۴۰۰ فروردین ۲۳, دوشنبه

فرهنگ مفاهیم فلسفی (الف) اسپینوزیسم (۵) (بخش آخر)


 

پروفسور دکتر مانفرد بور

پروفسور دکتر مانفرد  اشتارکه

برگردان

شین میم شین

 

۶۱

·    اولین اسپینوزیست های آلمانی به شرح زیر بوده اند:

 

الف

ماتیاس کنوتسن

(۱۶۴۶ ـ ۱۶۷۴)

منتقد مذهب، آته ئیست معروف در اروپا در عصر جدید ، آلمانی

آثار:

نامه دوستی به دوستی

گفتگوی میزبان و میهمان دگراندیش

 

·     ماتیاس کنوتسن

 

ب

فریدریش ویلهلم استوش

(۱۶۴۸ ـ ۱۷۰۴)

فیلسوف، تئولوگ آلمانی در عصر جدید

 

·    فریدریش ویلهلم استوش

 

ت

تئودور لودویگ لاو

(۱۶۷۰ ـ ۱۷۴۰)

مذهبفیلسوف، آزاداندیش آلمانی در عصر جدید

 

·    تئودور لودویگ لاو

 

پ

یوهان کریستیان ادلمن

(۱۶۹۸ ـ ۱۷۶۷)

نویسنده، پیتیست، روشنگر آغازین آلمانی

 

·    یوهان کریستیان ادلمن

 

۶۲

فریدریش هاینریش یاکوبی

(۱۷۴۳ ـ ۱۸۱۹)

فیلسوف، حقوقدان، بازرگان و نویسنده آلمانی

 

·    اسپینوزیسم با انتشار کتاب یاکوبی راجع به آموزه اسپینوزا (۱۷۸۵ میلادی) به موضوع بحث جهان بینانه مثبت گسترده ای میان متفکران برجسته آن زمان آلمان بدل می شود و رفته رفته از لجن پاشی های ارتجاعی تطهیر می گردد.

 

۶۳

گوت هلد افرائیم لسینگ

(۱۷۲۹ ـ ۱۷۸۱)

نویسنده و شاعر برجسته روشنگری آلمان

 

·    طولی نمی کشد که فلسفه اسپینوزا به مثابه نقطه اوج توسعه فلسفی آن زمان محسوب می شود و لسینگ می گوید که «فلسفه دیگری غیر از فلسفه اسپینوزا وجود ندارد.» 

 

۶۴

یوهان ولفگانگ گوته

 (۱۷۴۹ ـ ۱۸۳۲)

شاعر و عالم علوم طبیعی آلمان

تألیف در زمینه های زیر:

شعر

درام

قصه

آثار اوتوبیوگرافیکی، استه تیکی، هنری، ادبی

همراه با شیللر جزو کلاسیک های جمهوری وایمار

 

·    اسپینوزیسم درآلمان به جنبش فکری پهناوری مبدل می شود و متفکران برجسته ای از قبیل لسینگ، هردر، گوته  به طرفداری از آن برمی خیزند و بالاخره فیشته (تا حدودی)، اشلایرماخر و قبل از همه شلینگ و هگلدر اشاعه فلسفه خویش به اسپینوزا استناد می جویند.

 

۶۵

·    قبول نظرات اسپینوزا در آلمان و تشکیل اسپینوزیسم آلمانی با قدرت یابی بورژوازی آلمان در نیمه دوم قرن هجدهم پیوند تنگاتنگی داشته است.

 

۶۶

·    دلیل پیوستن متفکران آلمانی به پدیده جهان بینانه مترقی ئی مانند فلسفه اسپینوزا این است که اسپینوزیسم زمینه اجتماعی خود را در مناسبات بورژوائی ـ کاپیتالیستی هلند در نیمه دوم قرن هفدهم داشته است.

 

۶۷

اسپینوزیسم آلمانی

 

·    اسپینوزیسم آلمانی حاوی ممان (گشتاور) های مهم قابل ذکر زیر بوده است:

 

الف

·    متفکران آلمانی از سوئی خصلت ماتریالیستی ـ آته ئیستی فلسفه اسپینوزا را کند می کنند.

 

ب

·    برخلاف ماتریالیست های فرانسه که به توسعه اسپینوزیسم می پردازند.

 

پ

·    متفکران آلمانی اغلب به فلسفه اسپینوزا چرخشی ایدئالیستی ـ عینی و دئیستی می بخشند.

 

ت

·    متفکران آلمانی پوسته پانته ئیستی فلسفه اسپینوزا را تقویت می کنند و لذا عقبتر از اسپینوزا می مانند.

 

ث

·    از سوی دیگر، به ویژه لسینگ، هردر، گوته و بعدها هگل با تدوین ایده توسعه طبیعی و اجتماعی (توسعه در طبیعت و جامعه) (ایده ای که فلسفه اسپینوزا فاقد آن بود) در جهان بینی های خود و با اعتبار بخشیدن فراگیر بدان، از حد اسپینوزا فراتر می روند.

 

ج

·    تعویض صرف فرم نمودین طبیعت در فلسفه اسپینوزا در اسپینوزیسم آلمانی به معنی توسعه بالنده طبیعت و انسان مطرح می گردد. 

 

·    مراجعه کنید به پانته ئیسم و ماتریالیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

 

پایان

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر