شین میم شین
نه اندیشه
مادرزاد وجود دارد
و
نه اندیشیدن
مادرزادی.
اندیشیدن
را
باید مثل هرعلم،
در روندی دشوار
فراگرفت.
۱
به قومی که نیکی
پسندد خدای
دهد خسروی عادل
و نیکرای.
معنی تحت
اللفظی:
اگر خدا خیرخواه قومی باشد،
به آن قوم پادشاه عادل و نیکنظر می دهد.
سعدی
در این بیت شعر
مقوله جبر را از قوانین و قانونمندی های عینی
تخلیه می کند
و
مشیت دلبخواهی الهی را در
آن می تپاند :
خدا اگر برای قومی نیکی
پسندد،
خدا اگر نیکخواه قومی باشد،
پادشاهی عادل و نیک رأی
نصیبش می کند.
سعدی اما نمی گوید که پیش
شرط نیکخواهی خدا نسبت به قومی کدام است.
برای وقوف به دلیل نیکخواهی
کسی باید نخست او را شناخت و منافع او را تشخیص داد.
نیکخواهی که بی دلیل نمی
شود.
سؤال
خدای سعدی، اما انعکاس الف ـ الف خوانین و سلاطین بزرگ و کوچک است.
نه تنها
عالم به اسرار غیبی است،
بلکه
خود مخزن اسرار غیبی است.
جواب
خدای سعدی، اما انعکاس انتزاعی ـ آسمانی خوانین و سلاطین بزرگ و
کوچک است.
نه تنها
عالم به اسرار غیبی است،
بلکه
خود مخزن اسرار غیبی است.
سؤال
خوانین و سلاطین فئودالی سعدی
دچار تلون مزاج اند و کارهای شان فاقد ق است :
جواب
خوانین و سلاطین سعدی دچار
تلون مزاج اند و کارهای شان فاقد قانونمندی
است:
حکما گفته اند:
از تلون طبع پادشاهان بر حذر باید
بودن،
که
وقتی
به سلامی برنجند
و
دیگر وقت
به دشنامی خلعت بخشند
(سعدی، «گلستان»، باب اول، ص ۳۳ ـ ۳۴)
معنی تحت اللفظی:
فلاسفه گفته اند:
باید متوجه تلون طبع سلاطین بود:
گاهی سلامی موجب رنجش خاطرشان می شود
و
که
دشنامی
موجب رضایت خاطرشان می گردد و خلعت می
دهند.
کسی نمی تواند
از کار خوانین و سلاطین و
انعکاس آسمانی ـ انتزاعی آنها با خبر باشد:
کارشان حساب و کتاب ندارد.
مصلحت چنین می بینند و چنین
می کنند.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر