۱۴۰۲ مهر ۷, جمعه

فرهنگ مفاهیم فلسفی (ت) تفکر تاریخی (جهانتصویر تاریخی) (۷)

 

 

پروفسور دکتر هانس کورتوم

پروفسور دکتر وینفرید شرودر

برگردان

 شین میم شین

 

۱۷

گئورگی والینتینوویچ پله خانف

(۱۸۵۶ ـ ۱۹۱۸)

ژورنالیست و فیلسوف روس

او تجارب جنبش سوسیال ـ انقلابی (نارودنیکی) را با مارکسیسم پیوند داد.

لنین پله خانف را پدر و یار تئوریکی خویش می دانست

پله خانف و اکسلرود

 اولین کسانی بودند که به انتقاد از اکونومیسم برخاستند:

«ما مخالف تبلیغ و ترویج با انگیزه های اقتصادی نیستیم.

ما مخالف تبلیغ و ترویجی هستیم که رویاروئی اقتصادی میان کارگران و سرمایه داران را برای توسعه شعور سیاسی پرولتاریا درک نمی کند.»

پس از پیروزی انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ به فینلند رفت و در اثر بیماری سل جهان را وداع گفت.

آثار:

چرنیشفسکی

آنارشیسم و سوسیالیسم

اشاراتی به تاریخ ماتریالیسم

۱۹۱۷ میان انقلاب و دموکراسی (مجموعه مقالات)

تاریخ از دیدگاه مونیستی

حقایق منطقی

اهمیت مطالعه تاریخ از نقطه نظر تحولات فکری

نقش شخصیت در تاریخ

مسائل اساسی مارکسیسم

 

·    پله خانف در سال ۱۸۹۴ میلادی در کتاب خود تحت عنوان «راجع به مسئله توسعه و تکامل درک مونیستی تاریخ» به مسئله روند تاریخی ـ ایده ای توسعه و تکامل تئوری پیشرفت مکانیکی ـ خطی به تئوری پیشرفت دیالک تیکی اشاره می کند.

 

(روند تاریخی ایده ای

یعنی

 روند مربوط به تاریخ ایده ها که خود رشته مستقلی است و پروفسور ورنر هوفمن

 کتابی راجع بدان تألیف کرده است که اگر بخت یار باشد،

باید ترجمه و منتشر کنیم.

مترجم)

 

۲۸

·    روند تاریخی ـ ایده ای توسعه و تکامل تئوری پیشرفت مکانیکی ـ خطی به تئوری پیشرفت دیالک تیکی اما هنوز به طور همه جانبه مورد حلاجی قرار نگرفته است.

 

۲۹

·     اما با این حال شکی نیست که نه فقط در روشنگری واپسین آلمانی، بلکه در فلسفه کلاسیک بورژوائی آلمان، به ویژه در فلسفه هگل، تئوری پیشرفت دیالک تیکی روشنگری به کامیابی های جدی دست یافته است.

 

۳۰

ژان ژاک روسو

(۱۷۱۲ ـ ۱۷۷۸)

نویسنده

 فیلسوف

 پداگوگ

طبیعت پژوه

و

 کمپونیست

از تدارک بینندگان مفکری انقلاب فرانسه

 

·    تعلیمات اجتماعی ژان ژاک روسو در تشکیل تئوری پیشرفت دیالک تیکی از اهمیت بزرگی برخوردار بوده است.

 

۳۱

·    روسو برای حل تضادهای جامعتی، که در قرن هجدهم میلادی هنوز شرایط اقتصادی عینی لازم برای حل آنها فراهم نیامده بود، مناسبات جامعتی گذشته را در مقابل مناسبات جامعتی عصر جدید قرار می داد.

 

۳۲

·    روسو و همه معاصران او به حل مسائل جامعتی نقش تعیین کننده قائل بودند.

 

۳۳

·    روسو به دلیل فقدان شرایط اقتصادی عینی برای حل تضادهای جامعتی، توسعه و تکامل تاریخی را به مثابه روند زوال و نه به مثابه حرکتی بالنده و پیشرونده تلقی می کرد.

 

۳۴

·    روسو اما با این حال حاضر نبود با نومیدی و دلسردی به پذیرش نظام جامعتی موجود تن در دهد.

 

۳۵

·    روسو می کوشید تا به سؤالات زیر پاسخ بیابد:

 

الف

·    چرا مناسبات جامعتی آغازین در جریان توسعه و تکامل تاریخی تار و مار شده اند؟

 

ب

·    چگونه می توان آنها را دوباره برقرار ساخت؟

 

پ

·     و ضمنا چنان برقرار ساخت که زوال مجدد آنها غیرممکن گردد؟

 

۳۶

·    از این رو، در نظریات روسو در جوار طرح حرکت دایره وار تاریخ، نطفه های تئوری پیشرفت دیالک تیکی به چشم می خورند.

 

۳۷

·    کشف این نطفه ها و توسعه و تکامل بعدی آنها یکی از خدمات بزرگ روشنگری واپسین آلمان بوده است.

 

ادامه دارد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر