سیری در شعری خطاب به سهراب (2)

سرچشمه:

صفحه فیس بوک

مریم اسلامی

تحلیل واره ای از  شین میم شین

 

·       شعری نگفته ام که بنویسم، تا بگویی:

·       «وای چه زیباست!»

·       تنها چند خط گریسته ام، میان دفتری که سال ها ست

·       لذت خودکاری را به خویش ندیده است:

·       من نمی دانم چرا سهراب گفت:

·       «چشمها را باید شست، جور دیگر باید دید!»

·       من همه چیز را همانگونه که هست، می بینم!

·       آیا آن کودکی را که دراز کرد ه است، دست

·       و یا آن گل که ز بی مهری دهر پژمرده است

·       و یا آن کس که از تنهایی

·       به نوشتن ترانه دل بسته است،

·       جور دیگر دیدنش انصاف است؟

·       وقتی می بینی که زنی با فریاد

·       بهر فرزندانش، تن به هر کاری داد

·       وقتی می بینی که غروب خورشید

·       همه جا را گرفته است، چون باد

·       وقتی می بینی که همه غمگین اند، با نقاب گشته اند شاد

·       وقتی می بینی که سکوت در ظلمت با هزار آه و صدها فریاد

·       ناله ها را سر داد،

·       باز هم می گویی:

·       «جور دیگر باید دید؟»

·       وقتی خط به خط متن ها همه نیست جز آه

·       وقتی «مرده»  اند، همه در شهر سیاه

·       وقتی که بر لب هر پیر و جوان هست:  

·       «زندگی ام گشت تباه!»

·       باز هم می گویی:

·       «جور دیگر باید دید؟»

·       با هزار خنده ی تلخ، می گویم که به این حرف تو باید خندید!

·       شاید آن روز که سهراب می گفت:

·       «تا شقایق هست، زندگی باید کرد»

·       خبر از داغ دل نسترن سرخ نداشت.

·       شاید آن روز سهراب به قد قامت موج ایمان داشت

·       شاید آن روز سهراب…!

پایان

تلاش در جهت تحلیل این خطابیه غول اسا

·       از آشنائی با مریم بیش از 24 ساعت نمی گذرد.

·       دیروز روزی بی کمترین شباهتی به روزهای دیگر بود:

·       کامنتی بر شعر دو شاعر گذاشتیم.

·       اولی در طرفة العینی به حذف هر دو کامنت ما کمر بست و به درو کردن پر تب و تاب یک میلیون لایک از یک میلیون بانو مشغول گشت!

·        دومی پس از تشکر کشکی، به منبر رفت و موعظه مفصلی در زمینه فوت و فن شاعری و نقد شعر و غیره تحویل مان داد.

·       پا به فرار گذاشتیم و رد پاهای خود را حسابی پاک کردیم که راه گریخته را به هیچ ترفندی دیگر نتوانیم برگشت.

·       این یک روی سکه دیروز بود.

·       روی دیگر سکه دیروز، آشنائی با مریم بود و چالش فکری دیرنده ای در روند همان آشنائی بی رمق آغازین.

·       این شعر رهاورد ما از این آشنائی است.

·       شعری است با شباهت نمودین و ماهوی شگرفی به شخص مریم که نه سراینده این شعر، بلکه تجسم مادی این شعر است.

·       شعری است بسان آئینه ای که شخصیت ایشان را با دقتی مینیاتوری منعکس می کند:

·       طبیعیت شگفت انگیز او را در عصر تئاتر و تصنع.

·       بی آلایشی او را در معرکه بازار نقش بازی های توخالی خالی از اصالت.

 1

شعری نگفته ام که بنویسم، تا بگویی:

«وای چه زیباست!»

·       این بند آغازین این خطابیه است:

·       موضعگیری صریح و روشن و بی پرده شاعری است در رابطه با خواننده شعر خویش، آنهم در بلبشوی داد و ستد الکی و کشکی لایک.

·       شاعر برای احسنت و مرحبای خواننده، تره هم حتی خرد نمی کند.

·       او هر انتظاری از خواننده دارد، به غیر از احسنت و مرحبا.

·       همین بند اول شعر از ژرفای فکری و معیارهای ارزشی ارجمند شاعر پرده برمی دارد و هر خردگرائی را به تعظیم وامی دارد.

·       البته اگر خردگرائی در کره سرگردان زمین در کاینات بی سر و سامان  یافت شود.

  2

تنها چند خط گریسته ام، میان دفتری که سال ها ست

لذت خودکاری را به خویش ندیده است:

·       چند خط گریستن بر صفحات دفتری در حسرت دیدار با خودکاری، تصور و تخیل و تصویری مطلقا بدیع و بکر و بی همتا ست که احتمالا تاکنون به مخیله هیچ بنی بشری خطور نکرده است.

·       اما چه حقیقت امری در این تصور و تصویر شاعر بی نام و بی ادعا نهفته است؟

الف

تنها چند خط گریسته ام، میان دفتری که سال ها ست

لذت خودکاری را به خویش ندیده است:

·       جوهر قلم شاعر، سرشک شور او ست.

·       چرا؟

·       چرا باید شاعری شعرش را به اشک خویش بنویسد؟

·       ما باید به این پرسش در روند تحلیل شعر پاسخ بیابیم.

ب

تنها چند خط گریسته ام، میان دفتری که سال ها ست

لذت خودکاری را به خویش ندیده است:

·       شاعر ضمنا در این بند شعر از دیالک تیک خودکار و دفتر پرده برمی دارد.

·       چرا از واژه «دیالک تیک» استفاده می کنیم؟

·       به چه دلیل باید رابطه دفتر و خودکار، رابطه ای دیالک تیکی باشد؟

·       رابطه دیالک تیکی چه مشخصاتی دارد؟

·       رابطه دیالک تیکی به رابطه ای اطلاق می شود که حداقل از دو قطب تضادمند و همزمان وحدتمند تشکیل شده باشد.

·       مثال روشنش را شیخ شیراز صدها سال پیش در صدها فرم توسعه داده است:

·       دیالک تیک صورت و سیرت یکی از آنها ست:

سعدی

صورت زیبای ظاهر هیچ نیست

تا توانی سیرت زیبا بیار!

·       صورت و سیرت دو قطب متضاد و همزان وحدتمند در دیالک تیک صورت و سیرت است.

·       با بمب اتم هم نمی توان پیوند صورت و سیرت را از هم گسست.

·       نه صورتی بی سیرت وجود دارد و نه سیرتی بی صورت.

·       نه فرمی بدون محتوا وجود دارد و نه محتوائی بدون فرم.

ت

تنها چند خط گریسته ام، میان دفتری که سال ها ست

لذت خودکاری را به خویش ندیده است:

·       میان خودکار و دفتر نیز رابطه ای دیالک تیکی برقرار است:

·       مهر و قهر مداوم!

·       عشق و نفرت لایزال.

·       خودکار بسان خنجری سینه دفتر را بیرحمانه می خراشد و همزمان اندیشه ای را در آن نشا می زند، تا دفتر بی ارج و قرب دیروز، به زیور اندیشه مزین شود و میان مشتاقان شناخت و شعور و شعر دست به دست بگردد.

·       اگر این پیوند، پیوندی دیالک تیکی نیست، پس چیست؟

·       درست به همین دلیل است که شاعر این شعر نیز از رابطه ای لذت بخش میان دفتر و خودکار پرده برمی دارد، رابطه ای عاشقانه که دیالک تیکی از عشق و نفرت است، که دیالک تیکی از لذت و ریاضت است، که شباهت غریبی به همامیزی عاشقانه عاشق و معشوق دارد.

·       شاعر ضمنا در این بند شعر از دوری دیرنده ی دفتر و خودکار سخن می گوید.

·       از دوری عاشق از معشوق و دیری دیرنده ی وصل!

ادامه دارد