تمشک تیغ دار
آنتون چخوف
ترجمه صادق هدایت
شین میم شین
ساعت دروغ می گوید.
زمان دور یک دایره نمی چرخد
زمان بر روی خطی مستقیم می دود
و
هیچگاه، هیچگاه، هیچگاه باز نمی گردد.
ایده ساختن ساعت به شکل دایره، ایده جادوگری فریبکار بوده است
ساعت خوب، ساعت شنی است
هر لحظه به تو نشان مي دهد که دانه ای که افتاد دیگر باز نمی گردد
و
به
یادمان می اورد که زمان «خط» است نه «دایره»
و
زمان رفته
دیگر باز نمیگردد.
نه
افسوس،
نه
اصرار،
بر اين خط بي انتها تاثيري ندارد.
تفسيرش بماند براي اهلش.
همين .
فریبی
که
ما را خرسند می کند
بیش از صد حقیقت
برای ما ارزش دارد
پایان
۱
ساعت دروغ می گوید.
زمان دور یک دایره نمی چرخد
زمان بر روی خطی مستقیم می دود
و
هیچگاه، هیچگاه، هیچگاه باز نمی گردد.
زمان
در
قاموس چخوف
رهروی
است
که
در
جاده ای بی برگشت
(no return street)
به
قول مرلین مونرو
به
سرعت
دور می شود.
۲
ایده ساختن ساعت به شکل دایره،
ایده جادوگری فریبکار بوده است
سؤال
این است
که
چرا
چخوف
به این نتیجه می رسد؟
دلیل این نتیجه گیری
گذاشتن علامت تساوی میان رهرو زمان و عقربه های ساعت
است.
عقربه های ثانیه شمار و دقیقه شمار و ساعت شمار ساعت دایره ای
را
چخوف
بسان رهرو روان در دایره ای
تصور و تصویر می کند
که
از
نقطه ای به راه می افتد
و
پس
از
گذشت ۲۴ ساعت
به
همان نقطه
برمی گردد.
این
سیر دایره وار عقربه های ساعت
را
چخوف
فریبا
استنباط می کند
که
گویا
آدمی
را
از
بی برگشتی زمان
غافل می سازد.
به
همین دلیل
چخوف
مخترع ساعت دایره ای
را
جادوگری فریبکار
قلمداد می کند.
۳
ایده ساختن ساعت به شکل دایره،
ایده جادوگری فریبکار بوده است
ساعت خوب، ساعت شنی است
هر لحظه
به
تو
نشان مي دهد
که
دانه ای که افتاد دیگر باز نمی گردد
و
به
یادمان می اورد که زمان «خط» است نه «دایره»
و
زمان رفته
دیگر باز نمیگردد.
حسن ساعت شنی
نشان دادن بی برگشتی رهرو تندرو زمان
است.
اما
بی برگشتی لحظه های گذرنده
برای بشریت
تعیین کننده
نبوده است
تا
به
ساعت شنی
راضی باشد.
بی برگشتی لحظه های عمر
حتما
نباید
مرتب به رخ آدمی
کشیده شود.
فرق آدمی با جانوران
توان تفکر انتزاعی
است.
تفاوت ساعت دایره ای با ساعت شنی
چیست؟
ساعت دایره ای
گذشت لحظه ها
را
به
مراتب
دقیقتر و عمیقتر و تکاندهنده تر از ساعت شنی
نشان می دهد.
ساعت دایره ای
اجزاء و یا ذرات زمان کذایی
را
یعنی
ثانیه ها
را
دقیقه ها
را
ربع ساعت ها
را
نیم ساعت ها
را
ساعت ها
را
۱۲ ساعت ها
را
روز
را
شب
را
و
با
شروع مجدد از صفر
شبانه روز
را
نشان می دهد.
ساعت شنی
قادر
به
ایفای این فونکسیون متعالی نیست.
کار ساعت دایره ای
در
تقویم
تداوم می یابد
که
روزها
هفته ها
ماه ها
سال ها
دهه ها
سده ها
قرن ها
هزاره ها
نشان آدمی داده می شوند.
۴
نه
افسوس،
نه
اصرار،
بر اين خط بي انتها تاثيري ندارد.
چخوف
در این جمله
رهرو زمان
را
در
راه بی پایان بی برگشتی
تصور و تصویر می کند.
راه بی پایان بی برگشتی
که
نسبت به «افسون و اصرار» آدمیان
بی تفاوت و بی اعتنا
ست.
عجب جفنگی
مگر قرار بود راه رهرو تیز رو زمان
از
آه و اندوه وا فسوس کسی
ککش بگزد
و
متأثر
باشد؟
اصلا
من ـ زور چخوف ازا ین چرند چیست؟
۵
تفسيرش بماند براي اهلش.
همين .
چخوف
خیال می کند
که
به
کشف خیلی مهمی
نایل آمده است.
کشفی
که
فقط
صاحبدلان جهان
قادر به تفسیرش هستند و بس.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر