فرهنگ مفاهیم فلسفی (پ) پیش بینی (۶)

 

 

پروفسور دکتر گونتر کروبر

برگردان

شین میم شین

 

تفاوت پیش بینی با فرضیه

 

۹

·    فرضیه و پیش بینی در روند شناخت نیز مقام و رتبه متفاوتی کسب می کنند.

 

۱۰

·    فرضیه ها را می توان در هر تئوری علمی به مثابه حلقات واسط میان معارف تجربی حاصله و احکام قانونی عام تلقی کرد.

 

۱۱

·    راه گذاراز فرضیه به قانون علمی و تئوری از پیش بینی می گذرد.

 

۱۲

·    فرض کنیم که ما احکام معینی را به طور تجربی به دست آورده ایم که به وسیله فرضیه معینی قابل توضیح اند.

 

۱۳

·    پس احکام یاد شده به مثابه نتایج منطقی خاصی از فرضیه یاد شده تلقی می شوند.

 

۱۴

·    اما هر فرضیه زمانی از لحاظ علمی ثمربخش است که از آن، احکام  معین یاد شده استخراج شوند که در باره واقعیات امور هنوز نامعلوم صدق می کنند، یعنی پیش بینی اند.

 

۱۵

·    با بالاتر رفتن درجه تأیید و تصدیق هر پیش بینی، درجه تأیید فرضیه مربوطه بالاتر می رود و آن خصلت یک حکم قانونی علمی به خود می گیرد.

 

۱۶

·    فرضیه و پیش بینی در  رابطه مکمل یکدیگر بودن قرار دارند.

 

۱۷

·    هر فرضیه هرچه بیشتر پیش بینی را امکان پذیر سازد، به همان اندازه بهتر می تواند تأیید (تصدیق) و یا تکذیب شود و به همان اندازه سریعتر می تواند خصلت فرضیه بودن را از دست بدهد و به همان اندازه کمتر می تواند فرضی باشد.

 

۱۸

·    اما برعکس، هر فرضیه هرچه کمتر امکان پیش بینی را فراهم آورد، به همان اندازه بیشتر خصلت فرضی به خود می گیرد.

 

۱۹

·    اگر فرضیه ای امکان هیچ پیش بینی را پدید نیاورد، آنگاه ما با یک فرضیه تصادفی سر و کار داریم.

 

۲۰

·    علمی که اجازه هیچ پیش بینی را نمی دهد، فرضیه ای بیش نیست و هیچ تضمینی ندارد.

 

۲۱

·    البته از این مطلب نباید نتیجه گرفت که هر علم ایدئال باید فقط پیش بینی ها را امکان پذیر سازد و نه فرضیه ها را.

 

۲۲

·    پیشرفت شناخت علمی بخصوص مرهون پیوند دیالک تیکی میان فرضیه و پیش بینی است.

 

۲۳

·    علم فرضی عاری از پیش بینی و علم پیش بین عاری از فرضیه، هر دو به یکسان در تضاد با روح اصل پژوهش علمی قرار دارند.

 

۲۴

·    خصلت و ارزش هر پیش بینی ـ به مثابه نتیجه نهائی منطقی ـ قبل از همه وابسته به این است که مقدمات نتیجه نهائی چگونه تشکیل یافته اند و خود نتیجه نهائی از چه قماشی است.

 

۲۵

·    از این عوامل می توان معیار های طبقه بندی پیش بینی ها را تعیین کرد.

 

ادامه دارد.