ویتالیسم (2)

اثری از اسنگریت شفر کت

پروفسور دکتر کامیلا وارنکه

برگردان شین میم شین

·       ویتالیسم اگرچه موضع گیری خلاق مبتنی بر علوم طبیعی نیست، ولی با انتقاد از نارسائی های طرز تفکر مکانیسیستی نقش مثبتی ایفا می کند:

·       ویتالیسم بکرات بر رویدادهای تنظیمی، کلیت مندی و هدفمندی روندهای حیاتی، روندهای خود ویژه بیولوژیکی اشاره می کند و سهل انگاری مکانیسیسم را در مورد آنها به نقد می کشد. 

    

1

·       به سبب این سمتگیری، میان ماتریالیسم مکانیسیستی و ویتالیسم مبارزه ای در گرفته بود که حتی تا عصر جدید در مسئله تشکیل فرم (اونتوژنزه و امبریولوژی)، کلیه مسائل فلسفی زیرین بیولوژی را در خود جمع کرده بود:

الف

·       مسئله مربوط به علل رفتار هدف گرای سیستم های بیولوژیکی

ب

·       مسئله مربوط به روند های تنظیم و تمایز

ت

·       مسئله مربوط به  تعین مندی

·       مراجعه کنید به  دترمینیسم و ایندترمینیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

پ

·       مسئله مربوط به رابطه جزء و کل در ارگانیسم و غیره

·       مراجعه کنید به دیالک تیک جزء و کل در تارنمای دایرة المعارف روشنگری  

 2

·       بنیانگذار نظرات ویتالیستی ارسطو بود که بنیانگذار بیولوژی نیز بود.

3

·       او به پیروی از افلاطون در رابطه با روندهای مربوط به تشکیل فرم جنین و در رابطه با سازمان دمساز با هدف ارگانیسم ها به طرح نظرات ویتالیستی پرداخت.  

4

·       اگرچه «انتله شی» و «پسیکو» (روان)  ارسطو خصلت شیئی نداشته اند، اما علیرغم آن نمی توان ارسطو را ویتالیست بی غل و غش نامید.

5

·       زیرا انتله شی که باعث و بانی روندهای مربوط به تشکیل فرم، ترمیم و بازتولید است، پیوند ناگسستنی با مواد دارد.

6

·       انتله شی بیشتر به واقعیت شباهت دارد:

الف

·       «انتله شی فرم جسم طبیعی است، جسمی که بنا بر امکان خویش حیاتمند است.»

·       (ارسطو، «راجع به روح»، جلد 2، ص 412 الف، 20)

·       مراجعه کنید به انتله شی، دیالک تیک امکان و واقعیت، دیالک تیک فرم و محتوا  در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

ب

·       انتله شی کمالی است که استعدادی را پیش شرط خود قرار می دهد.

ت

·       انتله شی کارآئی مربوط به ساختار است که ارسطو در مثال زیر بروشنی توضیحش می دهد:

·       «اگر چشم یک موجود زنده می بود، نیروی بینائی، روح آن  محسوب می شد.»

·       (ارسطو، «راجع به روح»، جلد 2، ص 412 الف، 20)

6

·       ادامه دهندگان راه ارسطو (بویژه در قرون وسطای مسیحی) از انتله شی تعریفی غیر مادی ارائه دادند و آن را قاطعانه به روح و ماوراء الطبیعه مربوط ساختند و بدین طریق بود که ارسطو به بنیانگذار ویتالیسم معروف شد.

7

·       موضعگیری ارسطو در رابطه با تعالیم مربوط به تولید مثل و توارث در دوره های بعدی ویتالیسم از اهمیت خاصی برخوردار بود.

ادامه دارد.