تمرین تفکر مفهومی (138)

 شین میم شین

سعدی

(دکتر حسین رزمجوف «بوستان سعدی»، ص 27.) 

نبینی که چون با هم آیند مور

ز شیران جنگی بر آرند شور؟

نه موری که موئی کز آن کمتر است

چو پر شد، ز زنجیر محکمتر است.

·       معنی تحت اللفظی این بیت:

·       نمی بینی، وقتی مورچه ها دست اتحاد به یکدیگر دهند، امام از شیران جنگی وا می ستانند؟

·       تمی بینی، مورچگانی که باریکتر از مو هستند، به هنگام وحدت از هر زنجیری محکم تر می گردند؟

نبینی که چون با هم آیند مور

ز شیران جنگی بر آرند شور؟

·       سعدی در این بیت، دیالک تیک کمیت و کیفیت را به شکل دیالک تیک مور و شیر بسط و تعمیم می دهد و قانون دیالک تیکی گذار از تغییرات کمی به تحولات کیفی را به تجربه از آن نتیجه می گیرد.

·       قانون گذار از تغییرات کمی به تحولات کیفی یکی  از مهمترین قوانین دیالک تیکی برای توضیح علمی روندهای توسعه در همه فرم های حرکت مادی (طبیعت، جامعه و تفکر) است.

1

·       اتحاد و اتفاق موران (تغییر کمی)، پس از فراتر رفتن از حد معین عینی به پیدایش نیروی کیفیتا نوینی منجر می شود که حتی شیر را تاب مقاومت در برابرش نمی ماند. 

·       عظمت تیز اندیشی دیالک تیکی سعدی از همین نگرش بی همتای او آشکار می گردد.

·       امروزه در اوایل دهه دوم قرن 21 حتی کمتر کسی در مقیاس جهانی یافت می شود که از غنای نظری و اسلوبی شیخ شیراز  برخوردار باشد.

2

·       در میهن سعدی از این نظر وضع اسفناکی به چشم می خورد.

·       بخش اعظم جوانان کشور جزو مشتریان تهی مغز زباله های بورژوائی واپسین گشته اند و هنری جز ازبر کردن و نشخورا مکانیکی یاوه های آنها و انتشار جویده های متعفن پس مانده از آنها ندارند.

3

 نه موری که موئی کز آن کمتر است

چو پر شد، ز زنجیر محکمتر است.

·       سعدی در این بیت بار دیگر دیالک تیک کمیت و کیفیت را به شکل دیالک تیک مو و زنجیر و دیالک تیک مور و زنجیری از مور بسط و تعمیم می دهد و از تشکیل زنجیر ببرکت افزایش کمی مو و مور پرده برمی دارد.

4

·       کسب و کار همیشگی شیخ شیراز از همین قرار است:

·       بسان امپیریستی (تجربه گرائی) خبره و زبردست، مثال تجربی و واقعی دیگری از طبیعت خاطرنشان می شود و به اثبات تجربی قانون دیالک تیکی گذار از تغیرات کمی به تحولات کیفی پرده برمی دارد.

·       موران باریکتر از مو  اگر گرد آیند و در تشکیلات خویش متشکل شوند، پس از رسیدن به حد عینی معین، تحول کیفی می یابند و به اهرم اجتماعی نیرومندی بدل می شوند که قادر به تحول اساسی پدیده ها و روندها می گردند:

5

·       مثال اجتماعی در زمینه همین دیالک تیک در قرن بیستم فراوان است:

·       اتحاد توده های مولد و زحمتکش در خطه شوراها به تشکیل حزبی منجر شد که از کشوری عقب مانده ابر قدرتی پدید آورد.

6

·       اتحاد توده های مولد و زحمتکش در حزب کمونیست ویتنام به قدرت عظیمی بدل شد که پوزه دو قدرت استعماری و امپریالیستی جهانی را پشت سر هم به خاک مالید.

 ·       مزدوران امریکائی اتفاقا در خاطرات خویش می نویسند که غلبه بر موران محال است.

·       آنها هم خود را پیل تصور می کردند و توده های زحمتکش ویتنام را مور.

 

7

·       همبستگی موران ضعیفتر از مو با یکدیگر(تغییر کمی)، پس ازگذشتن از حد عینی معین، به پیدایش زنجیری مستحکم (تحول کیفی) می انجامد. 

·       سعدی به قدرت توده ها واقف است:

الف

·       او از پیوند خرده سنگ ها، کوه کلانی را متشکل دیده است.

ب

·         او از اتحاد مورچه ها شاهد تشکیل نیروئی بوده است که شیران جنگی را به زانو در می آورد.

ت

·         او از وحدت موران شاهد تشکیل زنجیری بوده است که قطار تاریخ را به پیش می راند.

8

·       در این جور موارد، قصد و نیت سعدی اما نه آگاه سازی توده ها به قدرت بالقوه لایزال خویش، بلکه هشدار به طبقه حاکمه است.

·      آزادسازی قدرت توده ها برای به پیش راندن لکوموتیو پیشرفت اجتماعی به مخیله سعدی حتی خطور نمی کند.

9

·       سعدی ایدئولوگ ارگانیک فئودالیسم است و مهار این قدرت تاریخساز را توصیه می کند.

·       احکامی از این دست را سعدی بدو دلیل بر زبان می راند:

الف

·       اولا برای اخطار و بیدارباش به طبقه حاکمه تا از جور بی حد و حصر بر توده دست بردارد و راه به اصطلاح «عدل» و اندازه در ستم پیش گیرد.

ب

·       ثانیا برای چپ نمائی و عوامفریبی، تا برای رهنمود و نتیجه گیری ایدئولوژیکی نهائی خویش زمینه قبول مناسبی فراهم آورد.

·       هدف سعدی خام و خر کردن توده های مولد و زحمتکش است.

10

·       سعدی یک سال بعد در گلستان هم همین اندیشه را در قالبی دیگر تکرار خواهد کرد :

(گلستان با ب سوم، ص 119)

پشه، چو پر شد، بزند پیل را

با همه مردی و صلابت، که او ست

مورچگان را چو بود اتفاق

شیر ژیان را بدرانند پوست!

·       معنی تحت اللفظی:

·       اگر پشه ها متحد شوند، بی اعتنا به دلیری و استورای پیل، به نیروئی پیل افکن بدل می گردند.

·       اگر مورچه ها متحد شوند، پوست از تن شیر زیان برمی کنند.

11

 پشه، چو پر شد، بزند پیل را

با همه مردی و صلابت، که او ست

·       سعدی در این بیت، دیالک تیک کمیت و کیفیت را به شکل دیالک تیک پشه و پیل بسط و تعمیم می دهد و قانون دیالک تیکی گذار از تغییرات کمی به تحولات کیفی را به تجربه اثبات می کند.

·       هنوز نه از هگل خبری هست و نه از مارکس و انگلس، نشانی.

12

 مورچگان را چو بود اتفاق

شیر ژیان را بدرانند پوست!

·       سعدی در این بیتف دیالک تیک کمیت و کیفیت را به شکل دیالک تیک مورچه و شیر بسط و تعمیم می دهد و قانون دیالک تیکی گذار از تغییرات کمی به تحولات کیفی را در فرم اتحاد مورچه ها (تغییر کمی) و تشکیل قدرتی شیرافکن (تحول کیفی) به تجربه اثبات می کند.

·       همه این استدلال ها و استنتاج های شیخ شیراز بی نظیرند و ارجمندتر از لعل و طلا و الماس اند.

قدر زر زرگر شناسد، قدر گوهر گوهری

(میرزا علی معجز)

ادامه دارد.