ویرایش و تحلیل
از
فریدون ابراهیمی
﴿وَأَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلَّهِ ۚ فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا
اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ ۖ وَلَا تَحْلِقُوا رُءُوسَكُمْ حَتَّىٰ
يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهُ ۚ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ بِهِ
أَذًى مِّن رَّأْسِهِ فَفِدْيَةٌ مِّن صِيَامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ ۚ
فَإِذَا أَمِنتُمْ فَمَن تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَمَا
اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ ۚ فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلَاثَةِ
أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَسَبْعَةٍ إِذَا رَجَعْتُمْ ۗ تِلْكَ عَشَرَةٌ
كَامِلَةٌ ۗ ذَٰلِكَ لِمَن لَّمْ يَكُنْ أَهْلُهُ حَاضِرِي الْمَسْجِدِ
الْحَرَامِ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ
الْعِقَابِ﴾
[ البقرة: ۱۹۶]
و حج و عمره را برای خدا به اتمام برسانید، و اگر باز داشته شدید ( بوسیله
دشمن یا بیماری وغیره) پس آنچه از قربانی فراهم شود ( ذبح کنید، و آنگاه از
احرام بیرون شوید) و سرهای خود را نتراشید تا قربانی به جایگاهش برسد، و
اگر کسی از شما بیمار بود، و یا ناراحتی درسر داشت.(وناچار شود در حال
احرام سر خود را بتراشد) پس فدیه دهد از(قبیل: سه روز) روزه یا صدقه (
خوراک دادن به شش مسکين) یا قربانی کردن گوسفندی( که میان فقرا تقسیم شود)
پس هنگامی که در امان بودید ،هر کس از عمره بهره مند گردد؛ سپس(اعمال) حج
را آغاز کند، آنچه از قربانی ( برای او) میسر شد ( ذبح می کند) و هر کس
نیافت سه روز در( ایام) حج و هفت روز هنگامی که باز گشتید روزه بگیرید. این
ده ( روز) کامل است، این (حکم) برای کسی است که خانواده او ساکن مسجد
الحرام ( = مکه و اطراف آن) نباشد، واز خدا بترسید و بدانید که خدا سخت
کیفر است.
در این آیه سوره بقره
یکی از تکالیف شرعی مهم مسلمانان، یعنی حج تشریح می شود.
سؤال این است که فلسفه حج چیست؟
چرا باید مسلمانانی که استطاعت مالی دارند، در موعد معینی در مراسم حج شرکت ورزند؟
اگر به این آیه دقت کنیم، به دیالک تیک مادی و فکری برخورد می کنیم:
هدف مادی سفر حج
تعدیل تضادهای طبقاتی است:
اقلیت استثمارگر
باید بخشی از دارایی خود
را
در اختیار دیگر اعضای همبود مذهبی قرار دهد:
مثلا در اختیار زحمتکشان وسایط نقلیه
(کاروان و شترچران و ساربان و دامدار و راننده وهواپیما و غیره)
ذبح گوسفند و تقسیم گوشت آن بین مسلمانان فقیر
هم در مکه و هم در شهر و روستای خود.
هدف فکری سفر حج
تحصیل عنوان حاجی و کسب اسم و رسم.
تحکیم همبود مذهبی
از طریق گردآمدن هزاران تن در هر سال در مکه،
قرائت نماز ککلتیو و اجرای کلکتیو مراسم حج.
نقش تعیین کننده در این دیالک تیک مادی و فکری را می توان از تأکید کریم بر قربانی کردن گوسفند و غیره دریافت.
تعدیل تضادهای طبقاتی برای حفظ همبود مذهبی
در قاموس کریم الزامی است.
﴿الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَّعْلُومَاتٌ ۚ فَمَن فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلَا
رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي الْحَجِّ ۗ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ
خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللَّهُ ۗ وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ
التَّقْوَىٰ ۚ وَاتَّقُونِ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ﴾
[ البقرة: ۱۹۷]
حج در ماههای معلوم و معینی است، پس کسی که در این ماهها حج را (بر خود) فرض گرداند.
(باید بداند که) در حج آمیزش جنسی و گناه و جدال (روا) نیست،
و آنچه از کارهای نیک انجام دهید؛ خدا آن را می داند، و توشه بر گیرید؛
که
بهترین توشه پرهیزگاری است، و ای خردمندان از من بپرهیزید.
در این آیه،
جنبه فکری فوق الذکر دیالک تیک مادی و فکری وسعت می یابد:
همه تمرکز حواس مسلمین در ایام حج باید معطوف به خدا باشد.
پرهیز از جفتگیری، جنگ و جدال، فسق و فجور
و
انجام اعمال نیک
مورد تأکید قرار می گیرند.
اعمال نیک مثلا دستگیری از مستمندان
نیز
در خدمت تعدیل تضادهای طبقاتی است.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر