فرهنگ مفاهیم فلسفی (د) دترمینیسم (تعین متذی گرایی) (۳)

 

پروفسور دکتر  گونتر کروبر

(۱۹۳۳ ـ ۲۰۱۲)

برگردان

 شین میم شین 

 

 

۴

·    اسکولاستیک قرون وسطی، به پیروی از ارسطو و با عمده کردن ناپیگیری های ایدئالیستی او در درک دترمینیسم، به انکار دترمینیسم علی (علتی ـ معلولی) و به ترویج تله ئولوژی (غایت مندی)  مذهبی معینی می پردازد.

 

·    مراجعه کنید به اسکولاستیک، تله ئولوژی

 

اسکولاستیک

 

۱

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/8334

 

۲

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/8357

 

۳

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/8370

 

۴

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/8373

 

پایان

 

تله ئولوژی

(هدفگزاری، تعیین هدف)

 

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/13435

 

دترمینیسم در فلسفه دوره گذار ازقرون وسطی به عصر جدید

 

نیکولاس کوزانوس

 (۱۴۰۱ ـ ۱۴۶۴)

فیلسوف

فقیه ( تئولوگ)

 ریاضی دان

استقف (کاردینال)

از نخستین هومانیست های آلمانی در دوره گذار از قرون وسطی واپسین به اعصر جدید آغازین

 

۱

·    فلسفه دوره گذار از قرون وسطی به عصر جدید (کوزانوس، جوردانو برونو) هم پیوند علی عینی و هم تحقق اهداف و آماج های از قبل موجود ناشی از اراده الهی در طبیعت را صادق می داند.

 

۲

·    با توسعه علوم در قرون شانزدهم و هفدهم تفکر تله ئولوژیکی رفته رفته از عرصه به در رانده می شود و در بسیاری از عرصه های علوم عمدتا و آشکارا توضیح پدیده های طبیعی به کمک علل طبیعی و کشف  قوانین عینی حاکم بر حوادث طبیعی توصیه می شود.  

 

۳

·    دستاوردهای این دوره به شرح زیر بوده اند:

 

الف

·    کشفیات بزرگ گالیله

 

ب

·    روی بر گرداندن از گمانورزی و حدس کیمیاگرانه (الشیمیستی) و روی آوردن به مبانی آغازین شیمی علمی

 

پ

فیلیپوس تئوفراستوس بمبست فون هوهین هایم

 معروف به پاراسلسوس

 (۱۴۹۳ ـ ۱۵۴۱)

دانشمند سوئیسی همه جانبه با آثار همه جانبه

مداوای موفقیت آمیز او افسانه وار بود

مؤلف آثار بیشمار که عمدتا پس از مرگ او منتشر می شوند

 

·    مخالفت پاراسلسوس با خرافه کلیسا، مبنی بر این که گویا بیماری ها مجازات الهی اند و روی آوردن او به علم پزشکی مبتنی بر تجارب طبیعی و مبتنی بر بررسی پیوندهای مشخص.

 

۴

·    در فلسفه فرانسیس بیکن، هیوم، دکارت و اسپینوزا برای توضیح پدیده های طبیعی، دیگر کسی دست به دامن مشیت الهی نمی شود، بلکه علل طبیعی به خدمت گرفته می شوند.

 

۵

·    به نظر فلاسفه یاد شده، دانش واقعی در شناخت علل مادی پدیده ها نهفته است.

 

۶

·    در این دوره و همچنین در دوره بعد، یعنی در قرن هجدهم، علم مکانیک رشد چشمگیری می یابد.

 

۷

·    کپلر، گالیله و به ویژه نیوتون سیستم نظری جدیدی را به وجود می آورند که بر مبنای آن حرکت و تأثیر متقابل مکانیکی اجسام موجود در محیط پیرامون انسان ها به درستی توصیف می شوند، با اتکا به محاسبه ریاضی، حتی مدار حرکت کرات آسمانی تعیین می شود و مورد پیشگوئی قرار می گیرد، بدون اینکه کسی اشاره ای حتی به علل ماورای طبیعی و الهی و یا اصول غیرمادی بکند.

 

۸

·    مکانیک کلاسیک تجسم مادی علم به طور کلی می شود و درک طبیعت بر مبنای قوانین اساسی آن صورت می پذیرد.

 

ادامه دارد.