خود آموز خود اندیشی (۹۳۲)

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شو

مقدمه

بخش اول

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۷۸)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم!

 

حافظ

امروز مکـش سر ز وفای مـن و اندیش

زان شب که من از غم به دعا دست برآرم

معنی تحت اللفظی:

اگر به عهد خود وفا نکنی، نفرینت خواهم کرد.

 

حافظ

در این بیت غزل، دست به تهدید معشوق می زند.

 

این طرز تفکر حافظ، شرم انگیز است.

چون وفای زورکی به عهد، اصلا ارزش ندارد.

ضمنا این چه عشقی است که معشوق متنفر از عاشق،

 تحت فشار قرار داده می شود؟

 

حافظ

جز این قدر نتوان گفت در جمال تو عیب

کـه وضع مهر و وفا نیست روی زیبا را.

 

معنی تحت اللفظی:

عیب زیبارویان، بی وفایی است.

 

از این بیت غزل حافظ

بیشعوری و نفهمی او آشکار می گردد.

او خیال می کند که دلیل نفرت معشوق از عاشق، زیبایی او ست.

 

نفرت معشوق از عاشق،

امری طبیعی، غریزی، عینی و قانونمند است.

 

این حقیقت امر در ضرب المثل های توده ای تبیین یافته است:

به کلاغ گفتند:

اخت درمان است.

کلاغ رید و قایمش کرد.

 

لیلی را دیدند و حیرت کردند.

برای اینکه دختری معمولی تر از معمولی بود.

مجنون گفت:

لیلی را از چشم مجنون باید دید.

 

ادامه دارد.