خود آموز خود اندیشی (۹۴۲)

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شور

مقدمه

بخش اول

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۷۸)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم!

 

حافظ

یاد باد آن که رخت شمع طرب می‌افروخـت

وین دل سوخـتـه پروانـه ناپروا بود

معنی تحت اللفظی:

یاد روزی خوش که رویت شمع شادی بود و دل سوخته من، پروانه بی باک بود.

 

حافظ در این بیت غزل هم  دیالک تیک عاشق و معشوق

را

به شکل دوئالیسم پروانه بی پروا و شمع طرب افروز بسط و تعمیم می دهد و مورد تجلیل قرار می دهد.

 

حافظ

در شـب هجران مرا پروانه وصلی فرسـت

ور نه از دردت جهانی را بسوزانم چو شمـع

معنی تحت اللفظی:

در شب دوری و جدایی،

پروانه وصلی به من بفرست.

در غیر اینصورت من از دردت

بسان شمع

جهان را به اتش خواهم کشید.

 

خواجه در این بیت غزل

دیالک تیک وصل و فصل

را

به شکل دوئآلیسم پروانه وصل و شمع جهانسوز بسط و تعمیم می دهد.

 

خردستیزی و بی انضباطی منطقی و عقلی خواجه

در این بیت غزل آشکار می گردد:

عاشق در این بیت غزل

نه به پروانه، بلکه به شمع تشبیه می شود.

 

بدین طریق

سنت تشبیهی دیرین

لطمه برمی دارد.

 

ادامه دارد.