شین میم شین
باب دوم
در احسان
حکایت پانزدهم
(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۶۷ ـ ۶۸)
۱
الا گر جفاکاری اندیشه کن
وفا پیش گیر و کرم پیشه کن
معنی تحت اللفظی:
ای جفاکار، بیندیش و وفا وبخشندگی پیشه کن
از دید کریم در قران،
هر کس خداپرست نباشد، ظالم و ستمگر است.
چون
به عهد منعقده در روز الست با خدا، وفا نکرده است.
یعنی جفا کرده است.
یعنی
جفاکار و ظالم و ستمگر است.
سعدی
همین دوئالیسم عبد و معبود (بنده و خدا)
را
به طرز چندگانه ای
تعمیم یونیورسال می دهند:
در قاموس سعدی
حتی حشرات کسب و کاری جز ثنا ندارند.
سعدی
از سوی دیگر
دوئالیسم عبد و معبود
را
به شکل دوئالیسم بنده و ارباب، غلام و خواجه، کنیز و کدبانو، رعیت و فئودال بسط و تعمیم می دهد
که
میان شان عهدی در روز نخست بسته می شود.
این عهد روز نخست در جامعه میان طبقه حاکمه و توده
شبیه عهد الست در کل هستی میان بنی آدم و الله است.
اگر احیانا بنده ای به تنگ آید و فرار کند،
در قاموس سعدی (ایده ئولوژی اشراف برده دار و فئودال)
جفاکار (ظالم وستمگر) نسبت به ارباب محسوب می شود.
بنده و رعیت ایدئال سعدی
بنده و رعیتی است که به عهده منعقده با ارباب وفا کند.
یعنی
مادام العمر داوطلب استثمار باشد.
در قاموس فردوسی
قضیه درست بر عکس است.
در فلسفه فردوسی
دیالک تیک داد و بیداد
مطرح است.
اما منظور از داد وبیداد (عدالت و ظلم) چیست؟
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر