ویرایش و تحلیل
از
فریدون ابراهیمی
﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا تَدَايَنتُم بِدَيْنٍ إِلَىٰ
أَجَلٍ مُّسَمًّى فَاكْتُبُوهُ ۚ وَلْيَكْتُب بَّيْنَكُمْ كَاتِبٌ
بِالْعَدْلِ ۚ وَلَا يَأْبَ كَاتِبٌ أَن يَكْتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ اللَّهُ ۚ
فَلْيَكْتُبْ وَلْيُمْلِلِ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ وَلْيَتَّقِ اللَّهَ
رَبَّهُ وَلَا يَبْخَسْ مِنْهُ شَيْئًا ۚ فَإِن كَانَ الَّذِي عَلَيْهِ
الْحَقُّ سَفِيهًا أَوْ ضَعِيفًا أَوْ لَا يَسْتَطِيعُ أَن يُمِلَّ هُوَ
فَلْيُمْلِلْ وَلِيُّهُ بِالْعَدْلِ ۚ وَاسْتَشْهِدُوا شَهِيدَيْنِ مِن
رِّجَالِكُمْ ۖ فَإِن لَّمْ يَكُونَا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَامْرَأَتَانِ
مِمَّن تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَاءِ أَن تَضِلَّ إِحْدَاهُمَا فَتُذَكِّرَ
إِحْدَاهُمَا الْأُخْرَىٰ ۚ وَلَا يَأْبَ الشُّهَدَاءُ إِذَا مَا دُعُوا ۚ
وَلَا تَسْأَمُوا أَن تَكْتُبُوهُ صَغِيرًا أَوْ كَبِيرًا إِلَىٰ أَجَلِهِ
ۚ ذَٰلِكُمْ أَقْسَطُ عِندَ اللَّهِ وَأَقْوَمُ لِلشَّهَادَةِ وَأَدْنَىٰ
أَلَّا تَرْتَابُوا ۖ إِلَّا أَن تَكُونَ تِجَارَةً حَاضِرَةً
تُدِيرُونَهَا بَيْنَكُمْ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَلَّا تَكْتُبُوهَا
ۗ وَأَشْهِدُوا إِذَا تَبَايَعْتُمْ ۚ وَلَا يُضَارَّ كَاتِبٌ وَلَا
شَهِيدٌ ۚ وَإِن تَفْعَلُوا فَإِنَّهُ فُسُوقٌ بِكُمْ ۗ وَاتَّقُوا اللَّهَ
ۖ وَيُعَلِّمُكُمُ اللَّهُ ۗ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ﴾
[ البقرة: ۲۸۲]
اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، چون وامى تا مدتى معيّن به يكديگر دهيد، آن را بنويسيد.
و
بايد در بين شما كاتبى باشد كه آن را به درستى بنويسد.
و
كاتب نبايد كه در نوشتن از آنچه خدا به او آموخته است سرپيچى كند.
و
مديون بايد كه بر كاتب املاء كند و از اللّه، پروردگار خود بترسد و از آن هيچ نكاهد.
اگر مديون سفيه يا صغير بود يا خود املاء كردن نمى‌توانست، ولىّ او از روى عدالت املاء كند.
و
دو شاهد مرد به شهادت گيريد.
اگر دو مرد نبود،
يك مرد و دو زن كه به آنها رضايت دهيد شهادت بدهند،
تا اگر يكى فراموش كرد ديگرى به يادش بياورد.
و
شاهدان چون به شهادت دعوت شوند، نبايد كه از شهادت خوددارى كنند.
و
از نوشتن مدّت دين خود، چه كوچك و چه بزرگ، ملول مشويد.
اين روش در نزد خدا عادلانه‌تر است،
و
شهادت را استواردارنده‌تر و شك و ترديد را زايل‌كننده‌تر.
و هرگاه معامله نقدى باشد اگر براى آن سندى ننويسيد مرتكب گناهى نشده‌ايد. و چون معامله‌اى كنيد، شاهدى گيريد. و نبايد به كاتب و شاهد زيانى برسد، كه اگر چنين كنيد نافرمانى كرده‌ايد. از خداى بترسيد. خدا شما را تعليم مى دهد و او بر هر چيزى آگاه است.
کریم
در این آیه طولانی سوره بقره
به تنظیم چند و چون داد و ستد وام می پردازد:
۱
اى
كسانى كه ايمان آورده‌ايد، چون وامى تا مدتى معيّن به يكديگر دهيد، آن را
بنويسيد.
وام دهنده و وام گیرنده باید وام مربوطه و مدت تعیین شده برای پس دادن آن را یاد داشت کنند.
بدین طریق
دیگر
سوء تفاهمی پیش نمی آید.
این رهنمود کریم
شامل نسیه فروشی هم می شود.
۲
بايد در بين شما كاتبى باشد كه آن را به درستى بنويسد.
اکنون معلوم می شود که در صدر اسلام همه توان تحریر نداشته اند و به نویسنده ای نیاز بوده است.
۳
كاتب نبايد كه در نوشتن از آنچه خدا به او آموخته است سرپيچى كند.
معلوم نیست که منظور کریم در این جمله چیست؟
خدا چی آموخته است که نویسنده نباید از ان سرپیچی کند؟
شاید منظور کریم این باشد که نباید کمتر و یا زیادتر بنویسد.
۴
مديون بايد
كه بر كاتب املاء كند و از اللّه، پروردگار خود بترسد و از آن هيچ نكاهد.
وام گیرنده باید به نویسنده، مبلغ مربوطه را بگوید.
۵
اگر مديون سفيه يا صغير بود يا خود املاء كردن نمى‌توانست، ولىّ او از روى
عدالت املاء كند.
اگر وام گیرنده صغیر و یا سفیه باشد، قیم (ولی) او باید مبلغ وام را به نویسنده بگوید.
حالا باید کسی را پیدا کرد به سفیهی و یا به صغیری وام بدهد و یا نسیه بفروشد.
۶
و
دو شاهد مرد به شهادت گيريد.
موقع داد و ستد وام باید دو شاهد پیدا شوند که مرد باشند.
چرا دو شاهد؟
۷
اگر دو مرد نبود،
يك مرد و دو زن كه به آنها رضايت دهيد شهادت بدهند،
تا اگر يكى فراموش كرد ديگرى به يادش بياورد.
کریم
به سؤال ما بلافاصله جواب می دهد:
اگر یکی از شاهدان فراموش کرد، دیگری به یاد آورد.
کریم
در این آیه
زنان را نصف نران می داند.
چرا و به چه دلیل؟
۸
شاهدان چون به شهادت دعوت شوند، نبايد كه از شهادت خوددارى كنند.
کسی نباید از شهادت خودداری کند.
چرا و به چه دلیل؟
شاید منظور کریم، تأکید بر اهمیت دو شاهد داد و ستد وام باشد تا به هنگام پس دادن اختلافی در بین نباشد.
۹
از نوشتن مدّت دين خود، چه كوچك و چه بزرگ، ملول مشويد.
مدت وام هم باید پیشاپیش تعیین شود.
۱۰
اين روش در نزد خدا عادلانه‌تر است،
و
شهادت را استواردارنده‌تر و شك و ترديد را زايل‌كننده‌تر.
حسن این طرز و طریق داد و ستد وام
این است که شهادت به تحکیم داد و ستد وام منجر می شود و شک و تردید را از بین می برد.
۱۱
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر