ویرایش و تحلیل
از
فریدون ابراهیمی
﴿كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ كُرْهٌ لَّكُمْ ۖ وَعَسَىٰ أَن
تَكْرَهُوا شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ ۖ وَعَسَىٰ أَن تُحِبُّوا
شَيْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَّكُمْ ۗ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا
تَعْلَمُونَ﴾
[ البقرة: ۲۱۶]
جنگ بر شما مقرر شد، در حالى كه آن را ناخوش داريد. شايد چيزى را ناخوش بداريد و در آن خير شما باشد و شايد چيزى را دوست داشته باشيد و برايتان ناپسند افتد. خدا مى‌داند و شما نمى‌دانيد.
کریم
در این آیه
دیالک تیک خود (فرد) و خدا
را
به شکل دیالک تیک های متنوع زیر بسط و تعمیم می دهد:
۱
دیالک تیک خوشایندی و بدآیندی چیزی را
۲
دیالک تیک خوشایندی و بدآیندی بشری و خوشایندی و بدآیندی خدایی چیزی را.
نقش تعیین کننده در این دیالک تیک
به نظر کریم
در تحلیل نهایی
از آن خوشایندی و بدآیندی الهی (خدایی) است.
مثلا
جنگ می تواند بدآیند بشر باشد، ولی خوشایند خدا.
حق هم همیشه از آن خدا ست.
برای اینکه خدا داناتر از بشر است.
این اما بدان معنی است که دلیل کریم نه دلیلی واقعی و علمی و عینی، بلکه دلیلی معرفتی (دانایی) و ادعایی و ذهنی (سوبژکتیو) است.
۳
دیالک تیک علایق و سلایق بشری و علایق و سلایق خدایی را
این دیالک تیک کریم را می توان به دهها طرز و طریق بسط و تعمیم داد و برای درک و توضیح مسائل مختلف به خدمت گرفت:
۱
به طرز دیالک تیک فرد و جامعه
در این دیالک تیک نقش تعیین کننده در تحلیل نهایی از آن جامعه است و نه فرد.
۲
به طرز دیالک تیک جزء و کل