فرهنگ مفاهیم فلسفی (ت) تئوری (نظریه) (۱)

پروفسور دکتر گئورگ کلاوس

برگردان

شین میم شین

   

گئورگ کلاوس

(۱۹۱۲ ـ ۱۹۷۴)  

استاد دانشگاه، فیلسوف و شطرنجباز آلمانی
عضور حزب کمونیست آلمان
دو سال زندان نورنبرگ و سه سال اردوگاه داخائو
رئیس بخش فلسفه در آکادمی علوم آلمان دموکراتیک
متخصص سیبرنتیک

 

۱

·      تئوری عبارت است از مجموعه احکام و قوانین به طور  سیستماتیک منظم گشته راجع به عرصه واقعیت عینی و یا راجع به عرصه شعور.

 

۲

·      مهمترین اجزای هر تئوری را قوانین تدوین شده در آن تشکیل می دهند.

·      قوانینی که به عرصه مورد نظرمربوط می شوند.

 

۳

·      تئوری، علاوه بر این، می تواند شامل احکامی هم باشد، که به واقعیات امور تجربی منفرد مربوط می شوند.

 

۴

·       مفهوم تئوری را نباید با مفهوم علم یکی گرفت.

 

۵

·       اغلب علوم نه تنها متشکل از بخش های منظم اند، که به حق تئوری نامیده می شوند، بلکه همچنین حاوی دانش ماقبل تئوریکی نیز هستند.

 

۶

·      علم، علاوه بر این، حاوی بخش های متدئولوژیکی، بخش های مقدماتی راجع به کردوکار عملی، دستور العمل هائی برای اجرای آزمایشات، مشاهدات و غیره است.

 

۷

·      در اصول ریاضی و در عرصه های معین فیزیک نظری دو بخش کاملا مجزای علم خودنمائی می کنند:

 

الف

·       بخش مربوط به خود تئوری

 

ب

·       بخش مربوط به قوانین متدئولوژیکی.

 

۸

·      هر تئوری هر قدر هم انتزاعی و مجرد باشد، بالاخره محصول کردوکار اجتماعی انسان ها ست.

 

۹

·       تئوری باید ـ از این رو ـ حاوی احکام و قوانین قابل عینیت بخشی (عینی کردن) باشد.

یعنی باید حاوی احکام و قوانینی باشد که بتوان آنها را در قالب فرمول های زبانی ریخت و برای عموم قابل فهم نمود.

۱۰

هر تئوری علمی، هم حاوی فونکسیون توضیحی است و هم حاوی فونکسیون آینده نگری (پیش بینی، پیشگوئی(

۱۱

·       تئوری باید هم قادر به توضیح واقعیات اموری باشد که مربوط به عرصه خاص آنند و هم قادر به پیشگوئی حقایق جدید و ناشناخته باشد.

 

۱۲

·      کارآئی هر تئوری بسته به چند و چون انجام این دو فونکسیون است.

 

۱۳

·       تئوری باید برای انجام این دو فونکسیون، در وهله اول به قوانین عام خود متکی باشد.

 

ادامه دارد.