فصل
پنجم
ایدئالیسم
پروفسور
دکتر اندراس گدو
برگردان
شین میم شین
بخش
چهارم
پوزیتیویسم و
فلسفه حیات
به مثابه طرز
تفکر:
انکار سیستم
وارگی (سیستمیت) تفکر کلاسیک بورژوائی
قسمت هفتم
نویسندگی توأم
با فلسفه بافی:
ارنست رنان
1
·
تحولات حاصله در فضای فکری، ضمنا
خود را در جا به جائی هائی در چارچوب فلسفه مدرسی و فلسفه ژورنالیستی ـ رتوریکی (سخن
پردازی) نمایان می سازد.
·
این طرز فلسفه بافی نه فقط حاوی
نوع خاصی از سبک نگارش، بلکه همچنین حاوی موضعگیری معینی بوده است.
2
·
این پدیده در عالم رسانه ای (مدیوم)
ایدئولوژی بورژوائی فرانسه در دوره بعد از انقلاب 1848 پا به عرصه می نهد و
مستقیما برمبارزات طبقاتی و افکار عمومی غیر فلسفی تأثیر می گذارد.
3
·
در شبکه فکری پهناور آن، می توانند
آمیزه ها و پاره ـ پوره های فکری، تمایلات و تنفرات پرت و پلای بی پیوند نیز برای
خود لانه سازند، که در چین و چروک های تیره ـ روشن افکار عمومی همیشه بوده اند،
ولی فرصت در آمدن به صورت تزهای فلسفی را نداشته اند.
4
ارنست رنان
(1823 ـ 1892)
نویسنده،
باستان شناس، مذهب شناس، شرق شناس فرانسوی
·
نویسندگی توأم با فلسفه بافی ارنست
رنان ـ نمونه بارز نوع فلسفی و موضعگیری ژورنالیستی ـ رتوریکی (سخن پردازی) ـ شاخص مرحله سوم گذار از فلسفه کلاسیک بورژوائی به
تفکر بورژوائی واپسین از هر دو نظر بوده است:
5
·
طرح ها و مقالات ارنست رنان بر
نقاط عطف 1848 و 1871 تمرکز می یابند.
·
در این طرح ها و مقالات ارنست رنان،
هم نظرات سطحی عامیانه جاری در افکار عمومی بورژوائی مطرح می شوند و هم پاره ـ
پوره هائی از طرح های ناقص و مثله و مخدوش مغشوش و مه آلود پنهان در زوایای پنهان
از نظر آنها.
6
·
در انطباق با آن، نحوه تبیین نیز
عوض می شود:
·
جای تشکیل و توسعه پیوند تئوریکی (نظری)
را شعار رتوریکی (سخن پردازی) (هارت و پورت) می گیرد.
7
·
جای درک پیوندمند (منطقی) را اکلکتیک
(از هر چمن چرندی چیدن و دسته چرندی تشکیل دادن) می گیرد، نه اکلکتیکی از ذوب طرح
های کلی ناهمگرا، بلکه چه بسا اکلکتیکی از عناصر آنها.
8
·
در بازتاب های (نوشتجات) ارنست
رنان راجع به وضع فکری بعد از انقلاب 1848، ایدئالیسم اسپیریتوئالیستی (روحگرائی) ئی با طرح تاریخی ساینتیسم (علمگرائی) پوزیتیویستی توأم با
لحنی پر هارت و پورت مخلوط می شود:
·
رنان می نویسد:
·
«اولین فتح فلسفی من در ایام نوجوانی این بود
که از اعماق دل اعلام کردم:
·
هر آنچه که در روح رخ می دهد، مقدس
است.»
·
(ارنست رنان، «مجموعه آثار»، ص 220، 1947)
9
·
بنابر طرح تاریخی ساینتیسم پوزیتیویستی
ارنست رنان قضیه از قرار زیر است:
الف
·
«آینده بشریت در علم است.
ب
·
تنها علم است که می تواند بشریت را
به سرنوشت خویش آگاه سازد.
ت
·
علم به بشریت نحوه نیل به آماج خود
را می آموزد.
پ
·
جهان تا کنون نه بواسطه خرد، بلکه
بواسطه تخیلات و شور و شوق هدایت می شد.
ث
·
دیر یا زود، روزی فراخواهد رسید که
بنا بر دانش تجربی، خرد خطه خود را تسخیر خواهد کرد.
ج
·
سازماندهی علمی بشریت، آخرین کلام
علم مدرن است.»
·
(همانجا، ص 230)
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر