آذر و احسان طبری
پژوهشی از احسان طبری
راجع به ارزیابی و شناخت شخصیت انسانی
(مجله “دنیا” دوره دوم، سال ششم، شماره ۴ زمستان ١٣۴۴)
درنگی
از
شین میم شین
دو ملاک در ارزیابى شخصیت انسانى
به شخصیت انسانى از زاویه هاى مختلف مى توان برخورد کرد
و یا به بیان دیگر
مى توان براى انسان شخصیت هاى مختلف تصور نمود،
مانند شخصیت اخلاقى، شخصیت علمى، شخصیت عملى و غیره.
براى ارزیابى هریک از این شخصیت ها
یعنى
براى تشخیص آنکه فرد مورد ارزیابى ما
انسان مثبتى است یا منفى، لایق است یا نالایق، داناست یا نادان، مترقى است یا مرتجع،
ملاک هائى ضرور است تا با انطباق آن ملاک ها بر کردار ممتد و نمونه وار حیاتى آن فرد،
بتوان قضاوت و نتیجه گیرى کرد.
هدف ما در این مقاله
بحث در باره ملاک هاى ارزیابى شخصیت اخلاقى
یا به بیان دیگر
شخصیت بشرى و انسانى افراد است.
چگونه مى توان دانست کسى نیک است یا بد، منفى است یا مثبت؟
انبوهى از صفات انسانى نیکو وجود دارد
مانند عاطفه و وفادارى ، صداقت و صراحت، سادگى و فروتنى، عفت و خوددارى، بزرگوارى و جوانمردى، دلسوزى و مهربانى، بذل و بخشش، گذشت و فداکارى، ادب و نزاکت و غیره و غیره.
برخى
یک یا چند از این صفات را مطلق مى کنند و آنرا الگوى قضاوت قرار مى دهند و واجد آن را نیک و فاقد آن را بد می شمرند.
برخى،
خیالپرورانه، در جستجوى انسان هاى کاملند که همه صفات پسندیده را دارا و از همه خصائل نامحمود مبرى باشند.
چنین خیالپرورانى بناچار در زندگى بسیار سر مى خورند.
برخى
ملاک قضاوتشان عینى نیست ذهنى است
یعنى حکم و قضاوت آنان بسته به محاسبات و اغراض شخصى آنهاست.
اگر شما با این محاسبات و عواطف برخوردى ناساز نداشته باشید
آدم خوبى هستید و الا بدید.
متاسفانه این طرز قضاوت مبتذل و رذیلانه در باره دیگران
بر اساس محاسبه و میل و هوس خویش،
بسیار متداول است
و
همانا به همین جهت است که یک فرد واحد در نظر این نوع قاضیان خود پسند و مغرض
صبح، نیک است، عصر، بد.
دیروز در خورد ثناست و فردا سزاوار نفرین!
از این نوع قضاوت خودسرانه اخیر هم که بگذریم٬
دو نوع قضاوت نخستین نیز بى پاست.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر