مونیسم (یکتاگرایی، باور به وحدانیت) (۲)

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

شین میم شین   

  

تفاوتگذاری میان مونیسم ها

·      میان مونیسم های مختلف به شرح زیر تفاوت گذاری می شود:

الف

مونیسم متافیزیکی

۱

·      یکی از فرم های مونیسم باصطلاح متافیزیکی به وحدت روح و طبیعت باور دارد:

·      باورمندی به وحدت روح و طبیعت در فرم های مختلف ایدئالیسم عینی به چشم می خورد.

۲

·      یکی دیگر از فرم های مونیسم باصطلاح متافیزیکی به وحدت خدا و طبیعت باور دارد:

·      باورمندی به وحدت خدا و طبیعت در فرم های مختلف پانته ئیسم (همه خدایی) به چشم می خورد.

·      مراجعه کنید به ایدئالیسم عینی، پانته ئیسم

۳

·      یکی دیگر از فرم های مونیسم باصطلاح متافیزیکی خدا را به مثابه علت نهائی (علت العلل) همه حوادث جهان می داند:

·      ته ئیسم (خداشناسی)

ب

مونیسم علم الاشیایی

(مونیسم مبتنی بر علوم طبیعی)

·      مونیسم علم الاشیایی (مونیسم مبتنی بر علوم طبیعی) جهان را بر مبنای مطلق کردن جنبه ای از ماده، مثلا انرژی اثبات می کند:

·      انرژتیک

پ

مونیسم معرفتی ـ نظری

(مونیسم مربوط به تئوری شناخت) 

·      مونیسم باصطلاح معرفتی ـ نظری چنان به انطباق اوبژکتیو ـ سوبژکتیو (عینی و ذهنی)، جسمی ـ روانی، ماهیت ـ پدیده می پردازد که یکی در دیگری منحل و مضمحل می شود و استقلال نسبی خود را از دست می دهد:

۱

·      در مونیسم معرفتی ـ نظری در ایدئالیسم ذهنی، مثلا در امپیریوکریتیسیسم، جهان خارج در من و ماده در احساس منحل و مضمحل می شوند.

۲

·      در مونیسم معرفتی ـ نظری در ایدئالیسم ذهنی، مثلا در فلسفه ایماننس، جهان خارج در من و ماده در احساس منحل می شوند.

ادامه دارد.