خود آموز خود اندیشی (۱۰۵۸)

 

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شور

حکایت اول

بخش دوم

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۸۲ ـ ۸۳)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم

 

۱

نه سلطان خریدار هر بنده ای است

نه در زیر هر ژنده ای، زنده ای است

 

معنی تحت اللفظی:

سلاطین، هر بنده ای را نمی خرند.

در زیر هر لباس پاره پوره، حتما نباید زنده ای باشد.

 

سعدی و حافظ

 اهل طریق را به طور مستقیم و غیرمستقیم، با نصیحت و پرخاش، با تئوری بافی و لجن پراکنی

 به ترک خانقاه و صومعه دعوت می کنند.

 

سعدی

 برای این کار حتی دیالک تیک عالم و عابد را سرهم بندی می کند و علم و زهد را به مثابه دو ضد دیالک تیکی در مقابل هم قرار می دهد و عرفا را به خودپرستی و بی اعتنائی به خلق متهم می کند:

 

صاحبدلی به مدرسه آمد ز خانگاه

بشکست عهد صحبت اهل طریق را

 

گفتم:

«میان عالم و عابد چه فرق بود

تا اختیار کردی از آن، این فریق را؟»

 

گفت:

 «آن، گلیم خویش بدر می برد زموج

وین، سعی می کند که بگیرد غریق را.»

 

معنی تحت اللقفظی:

اهل طریقت و عرفان، جماعتی خودپرستند.

فقط به فکر خویش اند.

اهل حوزه های علمیه (فقهای برده داری و فئودالی)

اما اهل علم اند و فکر و ذکری و هم و غمی جز نجات اعضای جامعه از ذلت و جهالت ندارند.

 

ادامه دارد.