گونتر هیدنبرگردان شین میم شین
• ما با سه نوع سرمایه داری دولتی تا کنون سر و کار داشته ایم:
نوع اول
• این نوع از سرمایه داری دولتی با شیوه تولید کاپیتالیستی پدید می آید.
• در کشورهای منفرد، کارخانجات و غیره به میزان متفاوتی تحت مالکیت دولت مربوطه قرار می گیرند.
• این جور کارخانجات و غیره ـ قبل از همه ـ در خدمت مخارج دولتی و تأمین مایحتاج تهیدستان بوده اند.
• اغلب آنها از مانوفاکتورهای بافندگی، اسلحه سازی و مهمات جنگی تشکیل می یافتند.
• بعدها ـ مثلا در آلمان ـ راه آهن نیز به آنها اضافه شد.
• در این فرم سرمایه داری دولتی، خصلت سرمایه ای داشتن وسایل تولید و بهره کشی از کارگران حفظ می شود.
• در این جور موارد، دولت به مثابه سرمایه دار بزرگ جای سرمایه داران منفرد را می گیرد.
• این مالکیت دولتی در مرحله سرمایه داری انحصاری به مهمترین جنبه سرمایه داری انحصاری ـ دولتی بدل می شود.
نوع دوم
• در دوره گذار از سرمایه داری به سوسیالیسم، فرم دیگری از سرمایه داری دولتی توسعه می یابد.
• دولت سوسیالیستی به سرمایه داران، تحت شرایط معینی کسب سود محدودی را امکان پذیر می سازد.
• این فرم سرمایه داری دولتی در اتحاد شوروی در دوره سیاست اقتصادی نوین اهمیت کسب می کند.
• با اجاره دادن کارخانجات (قبل از همه کارخانجات کوچک) به سرمایه داران، اجازه کار دادن به تجار کاپیتالیستی و غیره، سرمایه داری تا حد معینی احیا می شود.
• اما از آنجا که دستگاه دولتی در دست طبقه کارگر است، طبقه حاکم برای این نوع سرمایه داری دولتی حد و مرز معینی تعیین می کند.
• دولت سوسیالیستی بدین طریق، عناصر کاپیتالیستی را برای بالاتر بردن سطح تولید مورد استفاده قرار می دهد.
• سهم این بخش از سرمایه داری دولتی در اتحاد شوروی در سال های 1923 ـ 1924 در مجموع بر 4.4 در صد تولید صنعتی بالغ می شد.
نوع سوم
• با فروپاشی سیستم استعماری و پیدایش دولت های ملی ضد امپریالیستی در این کشورها نیز فرم دیگری از سرمایه داری دولتی تشکیل می شود.
• دولت های ملی در این جور کشورها، تا حد معینی فونکسیون های اقتصادی را نیز به عهده می گیرند، کارخانجات و رشته های صنعتی را ملی می کنند، به تأسیس کارخانجات جدید اقدام می کنند، به اقتصاد کشور سر و سامان می دهند و غیره.
• این سرمایه داری دولتی خصلت مترقی دارد.
• زیرا آن بر ضد استثمار امپریالیستی است و در جهت غلبه بر عقب ماندگی استعماری و کسب استقلال اقتصادی از کشورهای امپریالیستی است.
• در کشورهای منفرد، کارخانجات و غیره به میزان متفاوتی تحت مالکیت دولت مربوطه قرار می گیرند.
• این جور کارخانجات و غیره ـ قبل از همه ـ در خدمت مخارج دولتی و تأمین مایحتاج تهیدستان بوده اند.
• اغلب آنها از مانوفاکتورهای بافندگی، اسلحه سازی و مهمات جنگی تشکیل می یافتند.
• بعدها ـ مثلا در آلمان ـ راه آهن نیز به آنها اضافه شد.
• در این فرم سرمایه داری دولتی، خصلت سرمایه ای داشتن وسایل تولید و بهره کشی از کارگران حفظ می شود.
• در این جور موارد، دولت به مثابه سرمایه دار بزرگ جای سرمایه داران منفرد را می گیرد.
• این مالکیت دولتی در مرحله سرمایه داری انحصاری به مهمترین جنبه سرمایه داری انحصاری ـ دولتی بدل می شود.
نوع دوم
• در دوره گذار از سرمایه داری به سوسیالیسم، فرم دیگری از سرمایه داری دولتی توسعه می یابد.
• دولت سوسیالیستی به سرمایه داران، تحت شرایط معینی کسب سود محدودی را امکان پذیر می سازد.
• این فرم سرمایه داری دولتی در اتحاد شوروی در دوره سیاست اقتصادی نوین اهمیت کسب می کند.
• با اجاره دادن کارخانجات (قبل از همه کارخانجات کوچک) به سرمایه داران، اجازه کار دادن به تجار کاپیتالیستی و غیره، سرمایه داری تا حد معینی احیا می شود.
• اما از آنجا که دستگاه دولتی در دست طبقه کارگر است، طبقه حاکم برای این نوع سرمایه داری دولتی حد و مرز معینی تعیین می کند.
• دولت سوسیالیستی بدین طریق، عناصر کاپیتالیستی را برای بالاتر بردن سطح تولید مورد استفاده قرار می دهد.
• سهم این بخش از سرمایه داری دولتی در اتحاد شوروی در سال های 1923 ـ 1924 در مجموع بر 4.4 در صد تولید صنعتی بالغ می شد.
نوع سوم
• با فروپاشی سیستم استعماری و پیدایش دولت های ملی ضد امپریالیستی در این کشورها نیز فرم دیگری از سرمایه داری دولتی تشکیل می شود.
• دولت های ملی در این جور کشورها، تا حد معینی فونکسیون های اقتصادی را نیز به عهده می گیرند، کارخانجات و رشته های صنعتی را ملی می کنند، به تأسیس کارخانجات جدید اقدام می کنند، به اقتصاد کشور سر و سامان می دهند و غیره.
• این سرمایه داری دولتی خصلت مترقی دارد.
• زیرا آن بر ضد استثمار امپریالیستی است و در جهت غلبه بر عقب ماندگی استعماری و کسب استقلال اقتصادی از کشورهای امپریالیستی است.
• اما همانطور که بورژوازی ملی در این کشورها خصلت دوگانه دارد، یعنی از سوئی مصممانه بر ضد امپریالیسم موضع می گیرد و از سوی دیگر به همکاری با آن می پردازد، این فرم سرمایه داری دولتی نیز یک گرایش تضادمند است.
• مراجعه کنید به سرمایه داری، سرمایه داری انحصاری ـ دولتی.
پایان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر