خود آموز خود اندیشی (۱۰۶۱)

 

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شور

حکایت اول

بخش دوم

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۸۲ ـ ۸۳)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم

 

 

سر خدا که عارف سالک به کس نگفـت

در حیرتـم که باده فروش از کجا شـنید

معنی تحت اللفظی:

عارف سالک که اسرار الهی را برای خود نگه داشته و به کسی نگفته، معلوم نیست که باده فروش چگونه به آنها وقوف کسب کرده است.

 

حافظ در این بیت غزل،

اهل عرفان را مورد تمسخر و طعنه و طنز قرار می دهد.

 

اسرار الهی در تئوری شناخت حافظ اصلا با کسی در میان گذاشته نمی شود.

از این رو، به نظر حافش،

 ادعای اهل عرفان در زمینه وقوف به اسرار الهی، دروغی بیش نمی تواند باشد.

 

در تئوری شناخت سعدی

اسرار الهی با کسی در میان نهاده نمی شود و اگر احیانا و استثنائا با کسی در میان نهاده شود، جنون می گیرد

و سلب هوش و فهم و فراست مطلق می شود.

 

این ادعای سعدی

مبتنی بر بیرون کشیدن زبان غلامان  اشراف برده دار و فئودالی است تا قادر به افشای اسرار پشت پرده نباشند.

 

ادامه دارد.