شین میم شین
باب دوم
در احسان
حکایت دوازدهم
(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۶۶)
بخش سوم
۱
آدمی صورت اگر دفع کند شهوت نفس
آدمی خوی شود، ور نه همان جانور است.
معنی تحت اللفظی:
کسی که فقط ظاهر انسانی دارد، اگر هوای نفس را از خود دور کند، خوی انسانی به خود می گیرد.
در غیر این صورت، جانور می ماند.
سعدی
در این بیت غزل
دیالک تیک فرم و محتوا
را
به شکل دیالک تیک صورت و خوی بسط و تعمیم می دهد
و
نقش تعیین کننده را از آن محتوا (خوی) می داند.
در قاموس سعدی
پیش شرط خروج از جانوربت، دورسازی امیال نفسانی از خود است.
این بدان معنی است که سعدی تخریب دیالک تیک غریزه و عقل را و دور انداختن غریزه و حفظ عقل را اندرز می دهد.
از سعدی چه پنهان که انسان بدون حمایت قوای غریزی
نمی تواند لحظه ای زنده بماند، پیدا کردن خوی انسانی پیشکش اجنه.
انسان به همان اندازه که نیاز به آب و خوراک و مسکن و پوشاک و بهداشت و غیره دارد، به همان اندازه هم نیاز به رفع حوایج غریزی و عاطفی دارد.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر