شین میم شین
باب دوم
در احسان
حکایت اول
(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۵۳)
بخش اول
ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم!
۱
مکن، بر کف دست نه هرچه هست
که فردا به دندان بری پشت دست
معنی تحت اللفظی:
خست به خرج نده
هر چه ثروت داری به بینوایان ببخش.
در غیر این صورت، پشیمان خواهی شد.
دیالک تیک داد وستد،
قانون ماورای فراگیر سعدی است،
که
هم
میان انسانها برقرار می شود
و
هم
میان انسان و خدا.
کمتر قانونی به اندازه این دیالک تیک، در فرهنگ بشری ریشه دوانده است.
قدمت این قانون به مراتب بیشتر از قدمت جامعه طبقاتی است و اعتبار شگرفی میان انسانها کسب کرده است.
در فلسفه سعدی،
همانطور که انسانها چیزی می دهند، تا متقابلا چیزی پس بگیرند،
خدا هم چیزی می گیرد، تا چیزی پاداش دهد.
این چیزی جز انعکاس روابط کالائی زمینی در آیینه آسمان نیست.
البته سعدی در این مورد نیز نمی تواند پیگیر و قاطع بماند و در جای دیگر مجبور است، از آنها عدول کند.
خدائی که قاعدتا باید بقالوار عمل کند،
ناگهان سلطانوار عمل می کند، به دشنامی خلعت می بخشد و به دعائی گردن می زند.
بدان را نوازش کن، ای نیکمرد
که سگ پاس دارد، چو نان تو خورد
(بوستان سعدی)
معنی تحت اللفظی:
به افراد بد، مهربانی کن تا قدردان و سپاسگزارت باشد.
سؤال
سعدی در این بیت،
دیالک تیک احسان را به شکل دیالک تیک داد و (۱) بسط و تعمیم می دهد.
جواب
سعدی در این بیت، دیالک تیک احسان را به شکل دیالک تیک داد و ستد بسط و تعمیم می دهد.
بد و نیک را بذل کن سیم و زر
که این کسب خیر است و آن دفع شر
معنی تحت اللفظی:
به افراد خوب و بد سیم و زر بده
تا کسب خیر و دفع شر کنی.
سؤال
سعدی در این بیت،
برای اثبات دیالک تیک احسان،
از ترکیب دیالک تیک (۲) و دیالک تیک (۳)، دیالک تیک کسب خیر و (۴ ) را می سازد.
جواب
سعدی در این بیت، برای اثبات دیالک تیک احسان، از ترکیب دیالک تیک کسب و دفع و دیالک تیک خیر و شر، دیالک تیک کسب خیر و دفع شر را می سازد.
حدیث درست، آخر از مصطفی است
که بخشایش و خیر دفع بلا ست.
معنی تحت اللفظی:
پیامبر گفته که بخشش و احسان به دفع بلا منجر می شود..
سعدی در این بیت، برای اثبات دیالک تیک احسان حدیث می آورد.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر