جبر (ضرورت) (2)

 

پروفسور دکتر گونتر کروبر

برگردان شین میم شین

1

مفهوم «جبر» در مکتب دموکریت

 دموکریت (460 ـ 371 ق. م.)

فیلسوف ماتریالیست یونان باستان

از فلاسفه پیشاسقراطی

شاگرد لویکیپ و بزرگترین فیلسوف فلسفه طبیعت

نماینده ماتریالیسم اتمیستی

او کل طبیعت را متشکل از ذرات تقسیم ناپذیر (اتم) می دانست.

شعار اصلی او:

چیزها فقط به ظاهر رنگ دارند، فقط به ظاهر شیرین و یا تلخند.

در واقع فقط اتم ها وجود دارند، در فضای خالی!

  

·        به نظر دموکریت  تحقق همه چیزها بنا بر جبری صورت می گیرد.

·        به نظر دموکریت، حرکت و پیوند اتم ها، بنا بر جبر اجتناب ناپذیری صورت می گیرد و هیچ گونه تصادفی در آن دخیل نیست.

2

مفهوم «جبر » در مکتب اپیکور

 اپیکور (341 ـ 271 ق. م)  

از فلاسفه یونان باستان

مؤسس مکتب اپیکوریسم

·        تعالیم اپیکور، اما انحراف احتمالی اتم ها از مسیر سقوط آزاد و مستقیم را می پذیرد و به وجود عینی تصادف نیز اذعان می کند.

3

 مفهوم «جبر » در مکتب ارسطو

·        به نظر ارسطو، جبر و تصادف به یکسان در جهان مادی وجود دارند.

·        اما از آنجا که بنظر او، ماده بوسیله فرم ـ  و در آخرین تحلیل به اراده خدا، که عالی ترین فرم بی نیاز از محتوا ست ـ  تعیین می شود، مفهوم جبر طبیعی ارسطوئی حاوی نطفه های طرز تفکر ایدئالیستی ـ عینی و تله ئولوژیکی است.

·        جبر و تصادف در مکتب ارسطو سرانجام در مرتبه ای پایین تر از مفهوم آماج رده بندی می شوند.

·        مراجعه کنید به دیالک تیک ضرورت و تصادف، آماج، تله ئولوژی (غائیت)، دیالک تیک فرم و محتوا در تارنمای دایرة المعارف روشنگری .

4

 مفهوم «جبر » در مکتب تومیسم

·        درفلسفه کاتولیکی قرون وسطی، موسوم به تومیسم مفهوم «جبر»  جای خود را به جزم (دگم) مشیت الهی  می دهد.

5

 مفهوم «جبر» در مکتب لایب نیتس

·        لایب نیتس نیز جبر را در آموزش هارمونی (هماهنگی) از قبل تعیین شده  به همان سان مورد توجه قرار می دهد.

ادامه دارد.