جدال بر سر مفاهیم عام (یونیورسال ها) (2)

 

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان شین میم شین

9

·        پورفیریوس با این فرمولبندی ـ اگر هم بطور مسکوت ـ مفهوم واقعیت ارسطوئی مربوط به انتقاد از آموزش ایده ای افلاطون را ـ البته با جانبداری ضمنی از ایده افلاطونی ـ زیر علامت سؤال می گذارد، امری که برای توسعه تمامت اسکولاستیک عواقب مهمی بدنبال داشته است.

·        زیرا او با عدم برخورد به راه حل ارسطوئی مسئله و با عدم موضعگیری صریح نسبت بدان، همه کسانی را که نظرات او را مرجع قرار می دادند و به سبب وضع ادبیات در دوران اسکولاستیک آغازین، باید هم مرجع قرار می دادند، از ارسطو کنده و به دامن افلاطون می اندازد.

الف

·        اسکولاستیک آغازین راه حل پورفیریوس را بمثابه یک راه حل درجه اول با اشتیاق تمام به خدمت می گیرد.

ب

·        بعدها اسکولاستیک واپسین، در تمامت خود، بارها مسئله مفاهیم عام را در وسعت و حدت بی سابقه ای در کانون بحث خود قرار می دهد.

·        آن سان که توسعه اسکولاستیک در مسیری طولانی با تاریخ چالش و جدال بر سر مفاهیم عام در قرون وسطی عجین شده است.

ت

·        این امر تصادفی نبوده است.

پ

·        آنچه که در نظر اول، در زمینه واقعی بودن عام، بمثابه مسئله ای معرفتی ـ نظری جلوه می کند، مسائل تئولوژیکی (فقهی)  اساسی را مطرح می سازد، که برای کلیسای کاتولیکی ـ بالاعم ـ و برای سیستم متافیزیکی و دگم های کلیسائی ـ بالاخص ـ از اهمیت حیاتی ـ مماتی برخوردار بوده اند.

ث

·        چون انکار واقعی بودن عام، نتایج زیر را نهایتا به دنبال می آورد:

1

·        به انکار واقعیت متعالی، یعنی نزدیکی مورد ادعای کلیسای کاتولیکی به خدا، منجر می شود.

2

·        بدین طرق، سلسله مراتب (هیرارشی)  کلیسائی زاید و مطرود از آب در می آید.

3

·        ضمنا کلیسا ـ بمثابه نهادی ـ بطورکلی، زیرعلامت سؤال قرار می گیرد.

ج

·        چون راه حل های ارائه شده در جدال بر سر مفاهیم عام بطور آشکار و نهان، در هرحال به تعالیم تئولوژیکی اساسی مربوط می شوند، با پیامدهای زیر همراهند:

1

·        یا بطورمستقیم و یا بطور غیرمستقیم، به توجیه فلسفی سیستم متافیزیکی دگم های کلیسای کاتولیکی منجر می شوند.

2

·        و یا بی پایگی و بیهودگی سیستم متافیزیکی دگم های کلیسای کاتولیکیرا افشا می کنند و نهایتا به براندازی، نابودی فلسفی و تخریب آن سیستم می انجامند.

ح

·        پشت سر این جدال ها بر سر مفاهیم عام، در قرون وسطی، مبارزات جهان بینانه مهمی قرار داشته اند.

·        مبارزاتی که از انگیزه های سیاسی و اجتماعی ریشه می گرفته اند و حاملین آنها به گروهبندی های سیاسی ـ اجتماعی ترقی طلب و یا مرتجع جامعه فئودالی تعلق داشته اند.

10

·        از این رو، حل مسئله مربوط به مفاهیم عام از سوی نومینالیسم و رئالیسم ـ بلحاظ عینی ـ به معنی موضعگیری عمیقا جهان بینانه با عواقب اجتماعی ـ سیاسی بوده است.

الف

·        نومینالیسم و رئالیسم دو تلاش اصلی درجهت حل مسئله  مفاهیم عام محسوب می شوند.

·        مراجعه کنید به نومینالیسم، رئالیسم، انسان ـ خرد ـ تاریخ  در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

ب

·        البته ما جریانات بیشمار دیگر را (که بقول پرانتل، تعدادشان به سیزده بالغ می شود) مورد صرفنظر قرار می دهیم و بلبشوی عمومی جدال بر سر مفاهیم عام را نادیده می گیریم.

ادامه دارد.