دایرة المعارف جامعه شناسی مارکسیستی ـ لنینیستی (۹۴)

 

پروفسور دکتر 

ولفگانگ ایشهورن

اریش هان
مانفرد پوشمن
روبرت شولتس
هورست تاوبرت 

و دهها تن دیگر
(۱۹۶۹)

برگردان
شین میم شین

پیشکش
به

امیر حسین آریان پور

 

مشاهده 

(ملاحظه، بررسی مبتنی بر نظارت)

پ

تعیین مشاهدات لازم

۱

·    مشاهده واحد های مشاهده می تواند در فرم های زیر صورت گیرد:

الف

·    در فرم مشاهده ی یکباره ی اوبژکت های یکسان 

ب

·     در فرم مشاهده ی چند باره اوبژکت های یکسان 

پ

·    در فرم ترکیبی از دو فرم فوق الذکر 

۲

·    توجه به نکات زیر در هر سه فرم مشاهده از اهمیت وافری برخوردار است:

الف

·    توجه به اصل ثبات

ب

·    توجه به اصل کنترل

پ

·    توجه به اصل تعیین آماج

·    مراجعه کنید به دیالک تیک وسیله و آماج در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

۳

·    این اصول سه گانه (ثبات، کنترل، تعیین آماج) را می توان به طرق زیر جامه عمل پوشاند:

الف

·    با تکرار عملیات مشاهده یکسان سمتگیری شده   

ب

·    با تکرار عملیات مشاهده همزمان و یا  در زمان های متفاوت، توسط اشخاص بیشمار

پ

·    با استفاده از مواد قبلی دیگر که در آنها نتایج مشاهده همین پدیده، ثبت شده اند.

·    بویژه با سری های مشاهده ای

۴

·    اگر قرار بر آن باشد که از نتایج مشاهده، حلاجی مته متیکی ـ استاتیستیکی (ریاضی ـ آماری) به عمل آید، تعداد مشاهدات باید انبوه باشد.

۵

·    اگر تعداد مشخصات در گروه مورد نظر اندک باشد، حلاجی مته متیکی ـ استاتیستیکی (ریاضی ـ آماری)    امکان ناپذیر خواهد بود و در آن صورت تضمین تعمیم نتایج مشاهده زیر علامت سؤال قرار خواهد داشت.

ت

انتخاب اوبژکت های مشاهده

از 

نقطه نظر  مته متیکی ـ استاتیستیکی

 (ریاضی ـ آماری)

و

سوسیولوژیکی

۱

·    این مهم نخست از طریق انتخاب نمونه برداری های زیر صورت می گیرد:

·    مراجعه کنید به نمونه برداری در دایرة المعارف جامعه شناسی مارکسیستی ـ لنینیستی  

الف

·    انتخاب جدولی

ب

·    انتخاب قسمی (سهمیه ای)

پ

·    انتخاب انبوهی

ت

·    انتخاب لایه بندی شده

ث

·    انتخاب چند مرتبه ای و غیره

۲

·    نقطه نظر های سوسیولوژیکی، قبل از همه در انتخاب مبتنی بر آماج و در انتخاب متمرکز نقشی بازی می کنند.

ث

فن مشاهده

·    برنامه ریزی مشاهده در آغاز هر مشاهده قرار دارد:

۱

·    محل مشاهده

 ۲

·    مرکز مشاهده

۳

·    واحد های مشاهده

۴

·    مشخصات مشاهده

۵

·    نمود های مشاهده

۶

·    طرز رفتار ها 

۷

·    روند ها

۸

·    روش های مشاهده

۹

·    انتخاب فن (تکنیک) مشاهده

ج

·    در موارد منفرد مراحل مشاهده زیر وجود دارند:

۱

·    مشاهده مبتنی بر حوادث اجتماعی

۲

·    تعیین نقطه نظرهای پروتوکل (صورتجلسه، گزارش علمی و غیره) و مراتب کیفی

۳

·    تعیین کلیشه پروتوکل (فرم پروتوکل، سمبل های پروتوکل و غیره)

۴

·    چک کردن کلیشه  پروتوکل

۵

·    تصحیح و تکمیل پروتوکل

۶

·     ارزیابی پروتوکل

۷

·    ذکر پیوند های پروتوکل

پایان

ادامه دارد.