۱۴۰۳ آبان ۱۱, جمعه

درنگی در غزلی از خواجه شیراز (۴)


درنگی 

از

شین میم شین

گفتم:

«این جامِ جهان‌بین به تو کِی داد حکیم؟»

گفت:

« آن روز که این گنبدِ مینا می‌کرد.»

معنی تحت اللفظی:

از پیر مغان پرسیدم که خدا این جام جهان بین را کی به او داده است.

گفت همان زمان که آسمان را خلق می کرد.

حافظ در این بیت غزل،

جام می را هدیه حکیم به پیر مغان می داند.

حکیمی که خالق آسمان است.

آسمانی که گنبد مجللی متشکل از الماس سیارات و ستارگان و کمیت ها و غیره است.

حافظ

بدین طریق 

برای جام می، منشاء الهی اختراع می کند.

 

۲

بی‌دلی در همه‌احوال خدا با او بود

او نمی‌دیدش و از دور خدا را می‌کرد

معنی تحت اللفظی:

دلباخته ای که خدا همدم همیشگی اش بود، عاجز از دیدن خدا بود و خدا را در دور دست می انگاشت و صدایش می زد.

ابیات غزلیات حافظ

عمدتا بی ربط به یکدیگرند.

مثلا رابطه معنوی و منطقی این بیت غزل با ابیات قبلی روشن نیست.

ضمنا

محتوای این بیت غزل خواجه هم روشن نیست:

بی دل 

قاعدتا باید دنیال دل گمشده و دلبر و دلدارش باشد و نه دنبال خدا.

مگر اینکه به خدا دل داده باشد.

دل اما در قاموس حافظ، به درستی، نه دادنی، بلکه از دست رفتنی است:

دل می رود ز دستم، صاحبدلان خدا را.

 

ادامه دارد.

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر