هویریستیک

پروفسور دکتر گئورگ کلاوس

برگردان

 شین میم شین

۱

·      هویریستیک به طور تحت اللفظی، به معنی هنر اختراع است.

 

۲

·      هویریستیک به علم متدها و قواعد کشف و اختراع براهین و یا تشکیل تئوری ها از طرق غیر استقرائی اطلاق می شود.

۳

·      یکی از پیش شرط های تشکیل متد هویریستیکی عبارت بود از شناخت این امر که همه روندهای فکری و حتی همه روندهای فکری علمی، خصلت استقرائی ندارند.

 

۴

·      حتی در یک سیستم اصول بدیهی و منطق حکمی نمی توان بدون متدهای هویریستیکی به استخراج قضایا و براهین از طرق استقرائی نایل آمد.

 

۵

·      البته می توان ثابت کرد که برای هر قضیه ای باید استخراجی از اصول بدیهی وجود داشته باشد.

·      اما هیچ روش مؤثری وجود ندارد که حاکی از استخراجی باشد.

 

۶

·      وقتی هم که استخراجی یافت شود، می توان تنها به تشخیص صحت و سقم آن نایل آمد.

 

۷

·      یکی از مرزبندی ها میان متد هویریستیکی و استقرائی می تواند مفهوم تفکر مبتنی بر حساب رقومی (الگوریتم) باشد.

 

۸

·      استخراج های هویریستیکی طبیعت الگوریتمی ندارند.

 

۹

·      متد هویریستیکی می تواند به مثابه حالت خاصی از متد آزمون و خطا تلقی شود.

 

۱۰

·      متد هویریستیکی بر خلاف متد استقرائی با احتمالات، قیاس ها، فرضیه های کاری و مدل های متنوع کار می کند.

 

۱۱

·      متد هویریستیکی متد استدلال و اثبات قطعی نیست.

 

۱۲

·      متد هویریستیکی فقط روشی است که در جستن دلایل می تواند مفید باشد.

 

۱۳

·      هویریستیک در واقع به مطالعه حالات مورد نظر مربوط به کشفیات و اختراعات می پردازد تا به استخراج قوانین عام کشف و اختراع نایل آید.

 

۱۴

·      بنابرین هویریستیک یک علم امپیریستی (تجربه گرا) است.

 

۱۵

·      هویریستیک نتایج و روش های روانشناسی، اطلاعتئوری، روانشناسی اطلاعاتی، فیزیولوژی عصبی (نویروفیزیولوژی) آزمایشی را مورد استفاده قرار می دهد.

 

۱۶

·      متدهای هویریستیکی را می توان در ماشین های محاسبه گر الکترونیکی مورد استفاده قرار داد.

 

۱۷

·      چنین ماشین های هویریستیکی شیوه کارشان همانند کار اتومات های (ماشین های خودکار) شطرنج باز است.

·       یعنی آنها حاوی جمله ای ازاصول استراتژیکی عام اند و این اصول بسته به حالات مختلف در ترکیب با متد آزمون و خطا مورد استفاده قرار می گیرند.

 

۱۸

·      هویریستیک بخش مهم منطق دیالک تیکی را تشکیل می دهد. 

 

۱۹

·      اگر به کمک متدهای هویریستیکی دلیلی یافت شود و  مسئله ای حل شود، آنگاه می توان دلیل را به طور کلی و منطقی مطرح ساخت و تأملات هویریستیکی قبلی را دور انداخت.

 

۲۰

·      تئوری عمومی متدهای هویریستیکی هنوز وجود ندارد.

 

۲۱

·      تهیه تئوری عمومی متدهای هویریستیکی وظیفه مهمی است که باید با همکاری رشته های اصولی مختلف (منطق دیالک تیکی، ریاضیات، روانشناسی و غیره) انجام یابد.

 

پایان