شین میم شین
باب اول
در عدل و تدبیر و رأی
حکایت نوزدهم
(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۴۷ ـ ۴۸)
بخش دوم
ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم!
۱
اگر پیل ـ زوری و گر شیر ـ چنگ
به نزدیک من، صلح بهتر که جنگ
معنی تحت اللفظی:
اگر زور فیل داشته باشی و چنگ و پنجه شیر،
باز هم به نظر من
صلح بهتر از جنگ است.
این اندرز شیخ شیراز به شاهان و شاهزادگان فئودالی فارس است
و
باید مورد تجزیه و تحلیل مشخص قرار گیرد.
پندیات سعدی
تعمیم پذیر
نیستند.
سعدی در شرایط دیگر و خطاب به افراد دیگر
می تواند
اندرزی صد در صد مخالف با این اندرز را صادر کند.
ما
اما
چاره ای جز تجزیه و تحلیل مفاهیم و افکار سعدی نداریم
تا تفکر مفهومی را تمرین کنیم و خوداندیشی بیاموزیم:
۲
اگر پیل ـ زوری و گر شیر ـ چنگ
به نزدیک من، صلح بهتر که جنگ
اگر شاهی قوی باشد،
سلاطین و خوانین فئودالی
اصلا
جرئت نمی کنند که بر ضدش وارد جنگ شوند.
چه بسا
خود را داوطلبانه تحت الحمایه اش قرار می دهند تا از شر شاهان قوی تر از خود در امان باشند.
سعدی در این بیت شعر
دیالک تیک وحدت و مبارزه
را
به
شکل دیالک تیک جنگ و صلح
بسط و تعمیم می دهد
و
نقش تعیین کننده را از آن وحدت (صلح) می داند.
شکی نیست که صلح صدهزار بار بهتر از جنگ است.
صلح و جنگ انتزاعی (مجرد)
اما وجود و معنی ندارند.
صلح و جنگ مشخص
فقط
وجود و معنی دارند.
سؤال از سعدی اندرزگو این است که صلح تحت چه شرایطی بهتر از جنگ است؟
مثال:
فاشیسم آلمان
به
کشورهای همسایه
اخطار می دهد که یا تن به صلح با آن در دهند و یا مورد حمله عنقریب قرار خواهند گرفت.
این کشورها بر سر دو راهی مقاومت و مبارزه و تسلیم قرار می گیرند.
اگر صلح مورد علاقه فاشیسم را بپذیرند، کشورشان اشغال می شود،
دار و ندارشان غارت و جمعیت کشور برده می شوند.
چنین صلحی
بدتر از جنگ خواهد بود.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر