متد استنتاجی (ایندوکتیو) (۲) (بخش آخر)

پروفسور دکتر گئورگ کلاوس

برگردان

شین میم شین

   ۸

·    فرم های نتیجه گیری های استنتاجی را می توان از نقطه نظرهای مختلف زیر طبقه بندی کرد:

الف

استنتاج شمارشی، حذفی و یا صرف نظری

۱

·    مثال فوق الذکر را می توان استنتاج شمارشی بشمار آورد.

۲

·    روش استنتاج شمارشی عبارت از این است که آن می تواند استخراج احکام زیادی را از حکم مورد نظر (که توضیح داده می شود) بوسیله پراتیک، آزمایش، مشاهده و امثالهم مورد تأیید و تصدیق قرار دهد و با افزایش مداوم چنین احکام استخراجی، به اثبات حکم مورد نظر بپردازد.

مثال

·    در حکم فوق الذکر (حکمی که توضیح داده می شود) عبارت است از «قوانین کپلر».

·    مشاهده صدق آن در مورد یکایک سیاره های کشف شده، «مراحل تأیید و ی اتصدیق» آن را تشکیل می دهند.    

۳

·    در استنتاج حذفی نه تعداد مراحل تأیید و یا تصدیق شده، بلکه طبیعت و خصلت و ماهیت آنها مطرح اند.

مثال

·    روند (ر) می تواند فقط سه شرط (الف، ب و پ) را مجاز بداند.

·    الف باید همیشه در پیوند با (الف ـ ب) و یا (الف ـ پ) قرار داشته باشد.

·    از این امر می توان نتیجه گرفت که الف شرط کافی برای پدیدارشدن (ر) است. 

۳

استنتاج کیفی و استنتاج کمی

·    ما می توانیم بسته به این که نتیجه گیری های استنتاجی فقط شامل حال روندها و غیره و یا شامل حال پیوند کلی، (که حاوی خصلت یک فونکسیون ریاضی است) می شود،  میان استنتاج کیفی و کمی تفاوت قایل شویم.

  

۴

استنتاج دترمینیستی و آماری

الف

·    استنتاج های دترمینیستی عبارتند از استنتاجاتی که قوانین حاصله بکمک آنها حاوی خصلت دترمینیستی اند.

ب

·    استنتاج های آماری عبارتند از استنتاجاتی که قوانین حاصله بکمک آنها حاوی خصلت آماری اند.

۵

استنتاج های اولیه و ثانویه

الف

·    استنتاج های اولیه عبارتند از استنتاجاتی که نتایج حاصله بکمک آنها، فرضیه های منفردند.

ب

·    استنتاج های ثانویه عبارتند از استنتاجاتی که نتایج حاصله بکمک آنها تئوری ها هستند.

۶

·    نتایج استنتاجی به لحاظ منطقی، قطعی نیستند.

۷

·    آنها صرفا به فرضیه ها و یا به احکام عام منجر می شوند که به احتمال معینی می توانند، معتبر باشند.

۸

·    اما علیرغم آن، متد استنتاجی همراه با انواع دیگر متد تقلیلی، مهمترین وسیله متدیکی (اسلوبی) علوم منفرد را تشکیل می دهد.

۹

·    دره موجود میان عدم تضمین منطقی و اهمیت عملی و ثمربخشی علمی متد استنتاجی به توضیح فلسفی نیاز دارد.

۱۰

·    این توضیح را تعالیم ماتریالیستی ـ دیالک تیکی راجع به مفاهیم زیر انجام می دهند: 

الف

·    راجع به پراتیک 

ب

·    راجع به رابطه حقیقت نسبی با حقیقت مطلق  

پ

·    راجع به قوانین دیالک تیک عینی بمثابه عام ترین قوانین طبیعت و جامعه و بمثابه شالوده استفاده از متد استنتاجی

·    راجع به پراتیک، رابطه حقیقت نسبی با حقیقت مطلق و قوانین دیالک تیک عینی بمثابه عام ترین قوانین طبیعت و جامعه وبمثابه شالوده استفاده از متد استنتاجی

۱۱

·    عنوان «متد استنتاجی» علاوه بر این بر برخی از روش های نتیجه گیری اطلاق می شود که نه به «متد تقلیلی»، بلکه به متد استقرائی تعلق دارند و ما اینجا اشاره ای گذرا به آنها می کنیم:

الف

·    استنتاج به اصطلاح ریاضی

ب

·    استنتاج به اصطلاح کامل   

پ

·    استنتاج به اصطلاح مبتنی بر شمارش کامل.

۱۲

·    استنتاج به اصطلاح مبتنی بر شمارش کامل بر آن است که اگر طبقه ای از عناصر که از افراد (ایکس ۱ ، ایکس ۲ .... ایکس ان)  تشکیل یافته است و همه این افراد عناصر این طبقه را تشکیل می دهند و (ف) شامل حال همه این عناصر می شود، پس می توان نتیجه گرفت که (ف) در مورد همه عناصر طبقه صادق است.

۱۳

·    اینجا در واقع کسی، انتظار نتیجه گیری نهائی ندارد، بلکه فقط از آنچه که در مقدمات (پره میس ها) موجود بوده، جمع بندی به عمل می آید.

·    مراجعه کنید به استنتاج در تارنمای دایرة المعارف روشنگری 

پایان