پروفسور دکتر هلموت لانگه
استاد دانشگاه برمن
(آلمان)
فصل ۲۲
فنفلسفه
(تکنیکفلسفه)
برگردان
شین میم شین
پیشکش
به
عبد الصمد کامبخش
چشم و چراغ توده
بخش سوم
توسعه فنفلسفه
۱
·
در جوار آن دسته از مشخصات فنفلسفه که از همان آغاز
تشکیل آن، نسبتا ثابت مانده اند، باید مشخصاتی را در نظر گرفت که در آنها روند
توسعه درونی فنفلسفه تبیین می یابد.
۲
·
ضمنا باید توجه داشت که تفاوت مراحل منفرد توسعه فنفلسفه،
نه در شکست (قطع رابطه) های قاطع (رادیکال)، بلکه در چرخش (تحول) مسئله گزاری ها و
«نظرات» غالب و مسلط است.
۳
·
انواع قدیمی تر بخشا در آثار مؤلفین منفرد و بخشا در فرم
فیگورهای استدلال منفرد در چارچوب دیگری، در پیوندهای جدیدتر اهمیت چشمگیری در دوره های بعدی کسب می کنند.
۴
·
اما عناصر مهمتر «نظرات» جدیدتر، چه بسا برعکس، در
چارچوب پیوند های سیستماتیکی و پیوند های ارزیابی دیگر بخشا بمراتب زودتر توسعه می
یابند.
بخش سوم
قسمت اول
مرحله اول:
در فاصله زمانی بین نقطه عطف
قرن وسال های ۲۰
۱
·
مشخصه مرحله اول توسعه فنفلسفه در فاصله زمانی بین نقطه
عطف قرن و سال های ۲۰ قرن، طرح این مسئله ی نسبتا تمایز یافته است که آیا فن یک
«فاکتور فرهنگی» است و یا نیست.
۲
·
وحدت نظر وسیع در ارزیابی وسایل فنی مشخص میان فلاسفه
زیر حاکم بوده است:
الف
·
نیچه وسایل فنی مشخص را به مثابه «فراورده های عالی ترین
قوای فکری» ارزیابی می کند.
·
(نیچه، «مجموعه آثار سه جلدی»، ۱۹۶۶ جلد ۱، ص ۹۶۶)
ب
·
ماکس وبر وسایل فنی مشخص را به مثابه «روح تخمیریافته»
ارزیابی می کند.
·
(ماکس وبر «اقتصاد و جامعه»، ۱۹۶۴، ص ۱۰۶۰)
پ
·
وندت و چیمر وسایل فنی مشخص را به مثابه «خدمات روح»
ارزیابی می کنند.
·
(چیمر «فلسفه فن»، ص ۳۷)
ت
·
فوتینگر وسایل فنی مشخص را به مثابه «هنر» ارزیابی می
کند.
·
(فوتینگر «فن و جهان بینی»، ۱۹۱۱، ص ۱۸)
ث
·
برینکمن وسایل فنی مشخص را به مثابه «آفرینش» ارزیابی می
کند.
·
(برینکمن «مهندس»، ۱۹۰۸، ص ۶)
۳
·
متضادترین نظر ها اما در رابطه با نکات زیر ابراز می
شوند:
الف
·
در رابطه با ارزیابی فن بطور کلی
ب
·
در رابطه با ارزیابی اثرات فن
پ
·
در رابطه با ارزیابی اثر «روح» ناشی از فن بر فرهنگ.
۴
·
آنتی تز در اینجا بخشا تا حد فرمولبندی زبانی می رسد:
الف
·
به نظر نیچه، ماشین «نیروی محرکه برای بالاتر رفتن، بهتر
ساختن، هنرمند گشتن» نمی دهد.
·
(نیچه، «انسانی، فراانسانی»، جلد ۲»
ب
·
تحریف فوتینگر به شرح زیر است:
·
«بالاتر رفتن ابدی، ارتقای ابدی، غلبه بر ماده»
·
(فوتینگر «فن و جهان بینی»، ۱۹۱۱، ص ۱۸)
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر