خود آموز خود اندیشی (۸۹۷)

شین میم شین

بوستان

باب سوم

در عشق و مستی و شو

مقدمه

بخش اول

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۷۸)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم!

 

 

حافظ

غلام همت آنم، که زیر چرخ کبود

ز هرچه رنگ تعلق پذیرد آزاد است.

معنی تحت اللفظی:

من مخلص کسی ام که بی خیال بی خیال است

و

تعلق خاطر به کسی و چیزی ندارد.

 

حافظ

 در این بیت غزل،

به تجلیل از کسانی می پردازد

که

لات و لومپن و لاشخورند

و

در حرف ادعا می کنند:

«من سیاسی نیستم»

ولی در عمل، طرفدار طبقه حاکمه و وضع موجودند.

 

اصولا و اساسا

کسی در پهنه زمین یافت نمی شود که موضع طبقاتی نداشته باشد.

داشتن موضع طبقاتی تابع داشتن جایگاه اجتماعی است.

فقط لومپن پرولتاریا ست که جایگاه اجتماعی ندارد.

چون در تولید اجتماعی شرکت نمی ورزد

و لذا فاقد موضع طبقاتی است.

 

حافظ

اما

جزو اشراف بنده دار است و کلی کنیز و غلام دارد.

به همین دلیل،

لقب خواجه دارد.

یعنی

جزو و عضو فوقاتی ترین طبقه اجتماعی است

و

نه جزو و عضو تحتانی ترین لایه اجتماعی.

 

این بیت غزل خواجه

ترجمه شاعرانه ای از همان دو بیت یاد شده از سعدی است.

این جملات از دهن کسانی برون می تراوند

که غلام سرسپرده شاهان و اشراف بنده دار و فئودال اند.

 

ادامه دارد.