خرد ـ انسان ـ تاریخ (۱۵۷)

·

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

شین میم شین

فصل هفتم

بخش دوم

قسمت سوم

ادامه

۹

·     بدین طریق، تعیین کننده نه موفقیت عمل، بلکه فقط و فقط، اراده (خواست) است که این عمل در مطابقت با قانون اخلاقی و یا بر طبق فرمان بی چون و چرا جامه عمل می پوشد.

۱۰

·     به قول کانت:

·     «ارزش اخلاقی عمل، در تأثیری نیست که از آن، انتظار می رود.

·     ضمنا در اصل عمل هم نیست که دلیل انجام عمل برای دستیابی به تأثیر مورد نظر است.»

·     (کانت، «مجموعه آثار»، جلد ۴، ص ۲۷)

۱۱

·     به ژرفای سخنان کانت که چه بسا مورد سوء تفاهم قرار گرفته اند، از اینجا می توان پی برد.

·     سخنانی که کانت به مدد آنها، «پایه گزاری متافیزیک اخلاق» را به راه می اندازد:

·     «همه جا، نه در جهان و به طور کلی نه در خارج از جهان، نمی توان فکر کرد که بدون تحدید (محدودیت) به خیر، به مثابه خیرخواهی (اراده به خیر)، انجام کاری امکان پذیر است.»

·      (کانت، «مجموعه آثار»، جلد ۴، ص ۱۸)

۱۲

·     این فونکسیون اراده (خواست) است که به نظر کانت، پایه و اساس خودمختاری (استقلال) خرد عملی است.

·     این یعنی:

·     خودفرمایی خرد عملی با خودقانونگزاری اش.

·     عدم وابستگی خرد عملی به هر نوعی از اوتوریته (مرجع).

·     وابستگی خرد عملی فقط و فقط به خویشتن خویش.

۱۳

·     به قول کانت:

·     «خیرخواهی (اراده به خیر) به طور کلی، که اصلش باید فرمان بی چون و چرائی باشد، با توجه به کلیه اوبژکت ها، نامعین است.

·     فقط حاوی فرم خواست (اراده) به طور کلی است.

·     فرم خواست به مثابه خودمختاری (استقلال).

·     یعنی درخوریت (مناسبیت) ماکسیم هر خیرخواهی (اراده به خیر) برای تبدیل خود به قانون عام که خود تنها قانونی است که تابع اراده (خواست) هر موجود خردمند است.

·     بدون تابعیت از محرکه ای غریزی و یا منافعی از هر نوع  به مثابه دلیل.»

·     (کانت، «مجموعه آثار»، جلد ۴، ص ۸۰)

پایان

ادامه دارد.