قرآن کریم از دیدی دیگر (۲۷۴) (سوره النساء ویا زنان)

       

ویرایش و تحلیل

 از

فریدون ابراهیمی

﴿وَلَا تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَكُمُ الَّتِي جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِيَامًا وَارْزُقُوهُمْ فِيهَا وَاكْسُوهُمْ وَقُولُوا لَهُمْ قَوْلًا مَّعْرُوفًا﴾
[ النساء: ۵]

و اموال خود را که خداوند آن را وسیله قوام (زندگی) شما قرار داده است، به سفیهان (و کم خردان) ندهید، و از آن ، به آنها روزی دهید، و آنان را لباس بپوشانید، و با آنان سخن شایسته بگویید.

کریم

در این آیه، 

به مسلمین در زمینه رفتار با سفهاء رهنمود می دهد.

سفیه به کسی اطلاق می شود توانایی درک فوت و فن استفاده از ثروت را ندارد

و

به همین دلیل مورد سوء استفاده مالی و مادی (و جنسی و فکری و عملی) قرار می گیرد.

منظور کریم از مفهوم «دادن مال» به سفهاء،

احتمالا

ارث گذاشتن به فرزندان سفیه خویش است.

طرز رفتار مسلمین با سفیهان باید شبیه طرز رفتار شان با صغیران و مجانین باشد.

مسلمین باید از آنها حمایت مادی و فکری و عملی و نظری به عمل آورند.

 

﴿وَابْتَلُوا الْيَتَامَىٰ حَتَّىٰ إِذَا بَلَغُوا النِّكَاحَ فَإِنْ آنَسْتُم مِّنْهُمْ رُشْدًا فَادْفَعُوا إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ ۖ وَلَا تَأْكُلُوهَا إِسْرَافًا وَبِدَارًا أَن يَكْبَرُوا ۚ وَمَن كَانَ غَنِيًّا فَلْيَسْتَعْفِفْ ۖ وَمَن كَانَ فَقِيرًا فَلْيَأْكُلْ بِالْمَعْرُوفِ ۚ فَإِذَا دَفَعْتُمْ إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ فَأَشْهِدُوا عَلَيْهِمْ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ حَسِيبًا﴾
[ النساء: ۶]

يتيمان را بيازماييد تا آنگاه كه به سن زناشويى رسند، پس اگر در آنان رشدى يافتيد اموالشان را به خودشان واگذاريد. و از بيم آنكه مباد به سن رشد رسند اموالشان را به ناحق و شتاب مخوريد. هر كه توانگر است عفت ورزد و هر كه بينواست به آن اندازه كه عرف تصديق كند بخورد. و چون اموالشان را تسليمشان كرديد كسانى را بر آنان به شهادت گيريد و خدا براى حساب كشيدن كافى است.

کریم

در این آیه

نحوه رفتار با وراث یتیم را آموزش می دهد:

ارثیه یتیمان صغیر را باید پس از رسیدن شان به سن بلوغ و زناشویی به آنها داد. 

ضمنا باید عقل و فهم آنها را قبل از دادن ارثیه شان مورد بررسی قرار داد.

منظور کریم، تعیین قیم متقی برای یتیمان است.

این آیات قرآن کریم

حاوی مسائل حقوقی اند 

که امروزه در قوانین جوامع بشری به طور پیشرفته تر و همه جانبه تری  تببین یافته اند.

قیم یتیمان هم باید در صورت نیازمند بودن، حق الزحمه دریافت کند.

﴿لِّلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِّمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِّمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ مِمَّا قَلَّ مِنْهُ أَوْ كَثُرَ ۚ نَصِيبًا مَّفْرُوضًا﴾
[ النساء: ۷]

از هر چه پدر و مادر و خويشاوندان به ارث مى‌گذارند، مردان را نصيبى است. و از آنچه پدر و مادر و خويشاوندان به ارث مى‌گذارند چه اندك و چه بسيار زنان را نيز نصيبى است، نصيبى معيّن.

بنا بر این ایه،

ارثیه مادری و پدری

باید میان فرزندان زن و مرد تقسیم شود.

﴿وَإِذَا حَضَرَ الْقِسْمَةَ أُولُو الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينُ فَارْزُقُوهُم مِّنْهُ وَقُولُوا لَهُمْ قَوْلًا مَّعْرُوفًا﴾
[ النساء: ۸]

و چون به هنگام تقسيم، خويشاوندان و يتيمان و مسكينان حاضر آمدند به آنان نيز چيزى ارزانى داريد و با آنان به نيكويى سخن گوييد.

بنا بر این آیه،

برای تقسیم میراث 

باید به خویشاوندان و یتیمان و فقرا هم سهمی داده شود.

منظور کریم از «به نیکویی سخن گفتن»، احتمالا پرهیز از تحقیر آنان است.

این آیه حاوی گشتاوری هومانیستی است.

ادامه دارد.