فرهنگ مفاهیم فلسفی (الف) ادراک (استنباط، دریافت) (۱)

پروفسور الفرد کوزینگ

برگردان

شین میم شین

 

 

درخت ادراک

 

۱

·      ادراک (دریافت) به فرم انعکاس فکری واقعیت عینی به واسطه سیستم عصبی مرکزی حیوانات و انسان ها اطلاق می شود.

 

۲

·      ادراک عبارت است از تصویر حسی کلیتی از اشیاء و خواص و روابط آنها، که به طورمستقیم و بی واسطه براعضای حسی (حواس پنجگانه)  (یعنی گیرنده های عصبی) تأثیر می گذارند.

 

۳

·      ادراک به لحاظ ژنتیکی بر بنیان احساس (حس کردن) پدید می آید.

                                                                    

۴

·      ادراک اما به معنی جمع ریاضی ساده احساس های منفرد نیست، بلکه کیفیت جدیدی از انعکاس حسی است.  

 

۵

·      اگرچه احساس نزدیکترین و بی واسطه ترین پیوند ضمیر  با واقعیت عینی است، اما ادراک به سبب خصلت کلیتی (مبتنی بر کلیت) و آگاهی وسیعتر خود شکل اصلی انعکاس در روند شناخت انسانی را تشکیل می دهد.

 

۶

·      ادراکات در کلیت شان، تصویر روشنی از واقعیت عینی ارائه می دهند.

·      تصویری که در آن نه تنها نمود (پدیده) خارجی، روابط سطحی، منفرد و تصادفی، بلکه همراه با آنان پیوندهای  ماهوی داخلی، عام و ضرور (جبری) نیز نمودار می گردند.

 

·      مراجعه کنید به واقعیت عینی، تصویر، تصویرتئوری،  دیالک تیک نمود و بود (پدیده و ماهیت)، دیالک تیک داخلی و خارجی، دیالک تیک ضرورت و تصادف، دیالک تیک منفرد (خاص) و عام  

 

۷

·      این روابط اما در ادراکات هنوز از همدیگر متمایز نشده اند.

 

۸

·      ادراکات، پدیده و ماهیت را در وحدت آندو منعکس می کنند.

 

·      مراجعه کنید به دیالک تیک نمود و بود (پدیده و ماهیت)     

 

۹

·      از این رو ادراکات حاوی مواد و مصالح لازمند که تفکر تجریدگر (انتزاعگر) و تعمیم بخش می تواند از آنها روابط ماهوی داخلی، عام و ضرور را مجزا سازد و عمده کند.

 

·      مراجعه کنید به انتزاع (تجرید)، تعمیم، تفکر  

 

۱۰

·      شالوده عینی ادراک عبارت است از وحدت جنبه ها، جوانب و خواص مختلف اشیاء.

·      اشیائی که در ادراک انعکاس می یابند و انسان در جریان پراتیک اجتماعی خود در تأثیر متقابل با آنها قرار می گیرد.

 

۱۱

·      اینجا اشیاء نه به مثابه  جمع تحریکات منفرد، بلکه به مثابه  تحریک بغرنج (کمپلکس)، بر اعضای حسی انسانی تأثیر می گذارند و بدین وسیله همکاری متقابل آنها را مشروط می سازند.

 

۱۲

·      شالوده عصبی ـ پویای (نویرودینامیکی) ادراک را کردوکار واکنشی مشروط سیستم علامتی اولیه (بازتاب) تشکیل می دهد.

·      سیستم علامتی ئی که به تجزیه و ترکیب لاینقطع تحریکات بغرنج و روابط آنها می پردازد.

 

·      مراجعه کنید به بازتاب، سیستم علامتی اولیه و سیستم علامتی ثانویه   

 

۱۳

افرنتس

 (مجموعه رشته های عصبی که از حواس پنجگانه و گیرنده ها به سیستم عصبی مرکزی می پیوندند.)

 

·      ادراک ـ به مثابه تصویر فکری اشیاء ـ در نتیجه همکاری و تأثیرگذاری مشترک مکانیسم های عصبی مختلف پدید می آید.

·      این امر از گیرنده های عصبی آغاز می شود، از کانال های افرنتسی می گذرد و پس از رسیدن به مراکز حسی در مغز بزرگ مورد تجزیه و ترکیب قرار می گیرد.

 

۱۴

·      اگرچه ادراک در مغز بزرگ تشکیل می یابد، ولی  کلیه بخش های سیستم عصبی در تشکیل آن سهم در خور خود را ادا می کنند.  

 

ادامه دارد.