شین میم شین
باب دوم
در احسان
حکایت پانزدهم
(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۶۷ ـ ۶۸)
۱
الا تا درخت کرم پروری
گر امیدواری کز او برخوری
کرم کن که فردا که دیوان نهند
منازل به مقدار احسان دهند.
معنی تحت اللفظی:
درخت بخشندگی بکار تا میوه اش را بخوری.
ضمنا
در روز قیامت تقسیم درجات جنت بنا بر میزان احسان است.
سعدی
در این این دو بیت
دیالک تیک داد و ستد
را
به شکل دیالک تیک احسان و اجر
بسط و تعمیم می دهد.
خدا
برای برخوردار سازی افراد از نعمات بهشت،
احسان شان را ملاک و معیار قرار می دهد.
این اما به چه معنی است؟
این
اولا
بدان معنی است
که
در بهشت برین، از برابری اثری نیست.
کسانی که بیشتر احسان کرده اند، از منازل برتری برخوردارند.
این
ثانیا
بدان معنی است
که
احسان و حمایت از همنوع و خدمات اجتماعی فئودالی
نه محتوای هومانیستی،
بلکه خصلت تجاری و پراگماتیستی دارد.
احسان پشیزی در این دنیا،
به دریافت صد پشیز در دنیای دیگر منجر می شود.
بشر با خدا داد وستد تجرای سوداور می کند:
یک پشیز می دهد و صد پشیز می ستاند.
سعدی
از کلاه گذاشتن بشر بر سر خدا سخن می گوید.
ادامه دارد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر