خرد ـ انسان ـ تاریخ (۱۶۸)

·

 

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

شین میم شین

 

فصل هفتم

بخش دوم

قسمت ششم

 

۱۶

·     کانت روشنگری را مؤثرترین وسیله برای مورالیزاسیون (اخلاق مند سازی) بشریت می داند:

·     «روشنگری به معنی خروج بشر از الکنیت (طفولیت، صغارت، خریت) مبتنی بر خودمقصریت است.

·     (الکنیتی که تقصیر خود او ست.)

·     الکنیت یعنی عجز از استفاده از فهم خود بدون کمک گرفتن از این و آن.

·     خودمقصریت یعنی اینکه الکنیت به دلیل نقصان عقل   نباشد.

·     بلکه به دلیل عجز از تصمیمیگری و فقدان شهامت باشد که کسی نتواند بدون حمایت دیگری فهم و عقل خود را به کار اندازد.

·      رهنمود روشنگری به شرح زیر است:

·     شهامت استفاده از فهم خود را داشته باش.»

·     (کانت، «مجموعه آثار»، جلد ۶، ص ۵۳)

 

۱۷

·     کانت می افزاید:

·     «برای روشنگری چیزی جز آزادی الزامی نیست.

·     ضمنا بی ضررترین چیز در بین همه چیزها، آزادی است.

·     آزادی استفاده از فهم و یا عقل خود در کلیه عرصه های جامعه.»

·     (کانت، «مجموعه آثار»، جلد ۶، ص ۵۵)

 

۱۸

·     کانت می دانست که افکار فلسفی ـ تاریخی اش بیشتر فرضیه ها و فراخوان های عملی ـ اخلاقی اند و نه احکامی که به طرز علمی اثبات شده اند و به محک تجربه زده شده اند.

·     یعنی احکامی نیستند که از خود جریان امپریکی (تجربی) تاریخ استخراج شده باشند.

·     به همین دلیل، کانت برای اثبات نگرش های فلسفی ـ تاریخی خویش، به اسناد و مدارک تاریخی ـ جهانی مراجعه می کرد.

 

۱۹

·     کانت بالاخره در سن بالا، یقین کسب کرد که از تازه ترین حادثه تاریخ، یعنی از انقلاب فرانسه می توان به اثبات صحت تز موسوم به پیشرفت مستمر نوع بشر، که ایده اساسی تاریخی ـ فلسفی او بوده است، به طرز درخشانی نایل آمد.

 

۲۰

·     کانت در آخرین اثر خود، تحت عنوان «دعوای دانشکده ها»، از انقلاب فرانسه می توان به مثابه «رویدادی نام برد که گرایش اخلاقی نوع بشر را اثبات می کند.»

·     (کانت، «مجموعه آثار»، جلد ۶، ص ۵۳، ص ۷)

 

ادامه دارد.