ماتریالیسم (۲)

پروفسور مانفرد بور

پروفسور وینفرید شرودر

پروفسور ورنر شوفن هاور

برگردان

 شین میم شین

۱

ماتریالیسم جهان باستان

۱

·      حتی در تفکر جهان بینانه شرق باستان (بابل، مصر، هند و چین)  گرایشات ماتریالیستی یافت می شوند.

۲

·      فلسفه ماتریالیستی در یونان آنتیک (یونان باستان کلاسیک) در قرن ششم قبل از میلاد، در دولتشهرهای میلت و افه سوس پا به عرصه می نهد.

۳

·      نخستین فلاسفه یونان باستان، در توضیح پدیده های طبیعی از پذیرش اصل مادی واحد (وحدتمند، یکپارچه)  آغاز به کار می کنند.

۴

·      این اصل وحدتمند که منشاء تنوع بی پایان پدیده های طبیعی محسوب می شود، بنظر تالس آب، بنظر آناکسی مندر آپایرون  («بی حد و مرز»، ماده جهانی بی حد و مرز، بی انتظام و ابدی)، بنظر آناکسامنس هوا و بنظر هراکلیت آتش بوده است.

۵

·      این فلاسفه می کوشیدند، جهان را بر مبنای این «مواد اولیه»   بدون توسل به اندیشه خلقت توضیح دهند.

۶

·      ماتریالیسم در ضمن با تفکر دیالک تیکی پیوند ارگانیک دارد:

·      منشاء کلیه پدیده های جهان را ماده اولیه وحدتمندی تصور می کند و جهان را بمثابه یک کل مادی در نظر می گیرد، که در حرکت، جنبش و تغییر مدام است.

۷

·      پیوند کلی پدیده های طبیعی، در این زمان، هنوز در مورد تک تک آنها اثبات نشده است، بلکه بمثابه نتیجه نگرش بی واسطه مطرح می شود.

۸

·      منشاء قرار دادن ماده اولیه برای همه چیزها، اما در عین حال نشاندهنده نقص اساسی ماتریالیسم آنتیک بوده است:

·      ماده اولیه عمدتا بنیان گمانورزانه دارد و بر یک بررسی علمی جزء به جزء واقعیت بنا نشده است.

۹

·      ماتریالیسم آنتیک علاوه بر این، برای حوادث اجتماعی تفسیر ماتریالیستی ارائه نمی دهد و برخورد ایدئالیستی با آنها دارد.

۱۰

دموکریت

(۴۸۰ ـ ۳۷۰ ق. م.)

  فیلسوف ماتریالیست یونان باستان

·      مهمترین ماتریالیست آنتیک دموکریت نام دارد که اتمیستیک را بنیان گذاشته است.

۱۱

·      بنظر دموکریت، چیزها و جهان ـ بمثابه کل ـ در نتیجه اختلاط مکانیکی اتم های (ساده ترین اجزای مادی) بیشمار کیفیتا یکسان، که تنها بنا بر وضع، انتظام و هیئت خود با هم تفاوت دارند، پدید آمده است.

۱۲

·      این نظریه تأثیر ثمربخش ماندگاری بر توسعه بعدی فلسفه و علوم طبیعی باقی می گذارد.

۱۳

·      اپیکور ـ روشنگر رادیکال و سرسخت جهان باستان ـ در تاریخ فلسفه ماتریالیستی، نقش برجسته ای بازی می کند و نقد ماتریالیستی مذهب ـ  بویژه ـ  با آموزش او آغاز می شود.

۱۴

·      خدمات ارسطو، برای توسعه بعدی فلسفه ماتریالیستی از اهمیت بزرگی برخوردار بوده اند.

۱۵

·      فلسفه ارسطو، در قرون وسطی و در عصر جدید آغازین، به منبع مهم تفکر ماتریالیستی بدل می شود.

۱۶

ابوعلی سینا

(۹۸۰ ـ ۱۰۳۷)

تولد در بخارا و رحلت در همدان

پزشک، فیزیکدان، فیلسوف، حقوقدان، ریاضی دان، ستاره شناس و کیمیاگر

تفاسیر خلاق ابن سینا از فلسفه ارسطو بحث فلسفی جدیدی را در این زمینه به راه انداخته بود.

کتاب اصلی او

قانون الطب

اصول عام (تئوری پزشکی)

فهرست الفبائی داروها (داروها و شیوه تأثیربخشی آنها)

امراض عضوی (پاتولوژی و تراپی)

امراض عمومی (جراحی و امراض عمومی)

تولید داروهای شفابخش

مسائل فلسفی مورد بحث ابن سینا

متافیزیک

لوژیک (منطق)

اتیک (اخلاق)

   

·      مسئله مطروحه ازسوی ارسطو راجع به رابطه ماده و فرم، بویژه ازسوی ابن سینا، ابن رشد و در اوایل عصر جدید ازسوی جیوردانو برونو مورد بحث قرار گرفته و راه حل ماتریالیستی می یابد.

۱۷

·      موضوع ارسطوئی مربوط به رابطه مفاهیم عام و منفردهای موجود، در قرون وسطی «مشاجره بر سر یونیورسال ها» را شعله ور می سازد.

۱۸

·      راه حل نومینالیستی آن، بمثابه ادامه نقد ارسطوئی از افلاطون، از تفکر ماتریالیستی در فلسفه قرون وسطی حکایت می کند.

·      مراجعه کنید به نومینالیسم در تارنمای دایرة المعارف روشنگری

۱۹

·      فلسفه ماتریالیستی در عصر جدید سرمایه داری، جهان بینی بورژوازی آغازین را در مبارزه بر ضد آموزش ها و نهادهای ایدئولوژیکی، اقتصادی و سیاسی فئودالیسم تشکیل می دهد.

۲۰

·      منابع معنوی فلسفه ماتریالیستی در این دوره را هومانیسم بورژوائی آغازین و علوم طبیعی (علم الاشیاء) مدرن آغازین، بویژه معارف کوپرنیک، کپلر و گالیله تشکیل می دهند.

ادامه دارد.