دایرة المعارف روشنگری: فرهنگ مفاهیم فلسفی (الف) ایده ئولوژی (۵) (بخش آخر)

۱۴۰۱ مرداد ۱۰, دوشنبه

فرهنگ مفاهیم فلسفی (الف) ایده ئولوژی (۵) (بخش آخر)

Ideologie

پروفسور دکتر گونتر هیدن

برگردان

شین میم شین

مسئله ایده ئولوژی در فلسفه بورژوائی

مسئله ایده ئولوژی

در

«جامعه شناسی دانش»

(منهایم، پلسنر)

کارل مانهایم

(۱۸۹۳ ـ ۱۹۴۷)

جامعه شناس و فیلسوف مجارستانی الاصل

استاد دانشگاه در آلمان و انگلستان

از سردمداران جامعه شناسی دانش

· در «جامعه شناسی دانش» (منهایم، پلسنر) اگرچه پیوند تفکر با وجود به رسمیت شناخته می شود، ولی از آن نتیجه گرفته می شود که هر «وجود مرتبط با پایگاه» واقعیت اجتماعی را به طرز مخدوشی منعکس می کند و تنها «روشنفکریت آزاد از قید و بند» می تواند با «در نظر گرفتن کلیه جنبه ها» خود را از قید و بند آن آزاد سازد.

مسئله ایده ئولوژی در آثار

(هورکهایمر، آدرنو، مارکوزه)

تئودور آدورنو

(۱۹۰۳ ـ ۱۹۶۹)

فیلسوف، جامعه شناس، تئوریسین موسیقی و آهنگساز

از سردمداران مکتب فرانکفورت

از آثار اصلی او:

دیالک تیک روشنگری

دیالک تیک منفی

تئوری استه تیکی

· فلاسفه بورژوائی دیگر (هورکهایمر، آدرنو، مارکوزه) می کوشند تا ایده ئولوژی را به مثابه گشتاور کلیت اجتماعی معینی تحلیل کنند و آن را بر بنیان شرایط پیدایش مشخصش درک کنند.

· ولی چون آنها دیالک تیک مبارزه طبقاتی را تجزیه و تحلیل نمی کنند، «نقد ایده ئولوژی» آنها (علیرغم داشتن نظرات درستی راجع به فونکسیون فرم های معینی از ایده ئولوژی بورژوائی) سطحی می ماند.

مسئله ایده ئولوژی در فلسفه مارکسیستی ـ لنینیستی

· در فلسفه مارکسیستی ـ لنینیستی خصلت جانبداری آشکار ایده ئولوژی سوسیالیستی مورد تأکید قرار می گیرد، زیرا آن ـ به مثابه ایده ئولوژی مترقی ترین طبقه اجتماعی ـ راهنمای عمل است:

· ایده ئولوژی سوسیالیستی ایده ئولوژی طبقه ای است که منافع بنیادی اش با منافع همه زحمتکشان مطابقت دارد.

· مارکسیسم ـ لنینیسم ایده ئولوژی طبقه کارگر، یعنی ایده ئولوژی طبقاتی ئی است.

· چون رهائی طبقه کارگر مترادف با رهائی بشریت است، پس مارکسیسم ـ لنینیسم ـ همزمان ـ به ایده ئولوژی عام بشری بدل می شود.

· ایده ئولوژی سوسیالیستی در روند ساختمان سوسیالیسم و کمونیسم اهمیت کیفی جدیدی کسب می کند.

· از آنجا که قوانین عینی سوسیالیسم و کمونیسم تنها به برکت عمل آگاهانه انسان ها تحقق می یابند، تربیت سوسیالیستی انسان ها و تبلیغ وسیع مارکسیسم ـ لنینیسم شرط اصلی و در عین حال ثمره پی ریزی مناسبات جامعتی سوسیالیستی و کمونیستی است.

· بدین طریق است که ایده ئولوژی سوسیالیستی بالضروره خصلت توده ای کسب می کند و به معنی حقیقی کلمه، به ایده ئولوژی توده های مردم مبدل می شود.

· ایده ئولوژی سوسیالیستی در روند ساختمان سوسیالیسم و کمونسم به طور مداوم توسعه و استغناء می یابد.

· در مبارزه بر ضد ایده ئولوژی رویزیونیستی و امپریالیستی و با غلبه بر همه بقایای سرمایه داری در دوران ساختمان سوسیالیسم، فاکتور ایده ئولوژی اهمیت شگرفی کسب می کند.

· مراجعه کنید به شعور جامعتی، شعور طبقاتی.

شعور جامعتی

http://mimhadgarie.blogfa.com/post/9711