جهان و جهان بینی سیاوش کسرائی (36)

 

نهنگ  

در جویبار خرد چه داریدم
دریایی ام به بحر در آریدم   

ماهی نی ام نهنگم و بحر آشام
با آبهای ژرف گذاریدم

سرچشمه:

صفحه فیس بوک

سیاوش کسرائی

 سیاوش کسرائی 

(1305 ـ 1374) (اصفهان ـ وین)

گاف سنگزاد

·        معنی تحت اللفظی شعر:

·        مرا از چه رو، در جویبار حقیری نگه می دارید؟

·        من از تبار دریایم، مرا به بحر در آورید!

·        ماهی نیستم.

·        نهنگم، نهنگی بحرآشام.

·        مرا به آب های ژرف بسپارید!

·        جامعه شناسی و جهان شناسی انسان ها، همیشه با خودشناسی و خودآگاهی آنها همنفس و همراه بوده است.

·        این شعر سیاوش تبیین شاعرانه خودآگاهی طراز نوین شاعری طراز نوین بوده است، خودآگاهی ئی که میان سیاوش و خیل خودستایان سنتی و حرفه ای مرزبندی دقیقی را به نمایش می گذارد.

1

در جویبار خرد چه داریدم
دریایی ام به بحر در آریدم

الف

·        شاعر برای معرفی خویش، دیالک تیک جزء و کل را به شکل دیالک تیک جویبار و دریا بسط و تعمیم می دهد و بطرز مطلقا مسکوتی از نقش تعیین کننده کل (دریا) در این دیالک تیک پرده بر می دارد.

ب

دریایی ام به بحر در آریدم

·         شاعر ضمنا خود را نه بطرزی ایندیویوئالیستی ـ بورژوائی، بلکه در سنت پرولتری معرفی می کند:

·        دریائی بودن خود را و به سر هوای پیوستن به اصل خویش ـ دریا ـ داشتن را.

·        سخن اینجا از خودستائی نیست!

·        سخن ااینجا از رجزخوانی فئودالی ـ بورژوائی نیست!

·        اینجا سخن از مباهات پرولتری جویباری به ریشه های دریائی خویش است!

·          اینجا سخن از پیوندی ژرف و ناگسستنی با طبقه و توده است!

·           اینجا سخن از جزئی (جویباری) است که در پیوند با  کل (دریا) کسب هویت دیالک تیکی کرده است:

·           اینجا سخن از سربازشاعری است که در پیوند با توده کسب هویت و معنی می کند:

·           اینجا سخن از دیالک تیک شخصیت و توده است!

ت

ماهی نی ام نهنگم و بحر آشام
با آبهای ژرف گذاریدم

·        شاعر در این بیت، در پرتو خودآگاهی طراز نوین به معرفی دیگرگونه ای از خویش مبادرت می ورزد:

·        اگر ماهی خرد خشنود به جویباری می بود، در آب تیره ای در پناه صخره سنگی پرسه می زد و حرفی برای گفتن نمی داشت.

·        شاعر دریائی اما نهنگ آسا ست و بحرآشام.

·        ولذا در جویبار باریک نمی گنجد و به آب های ژرف نیاز دارد.

·        خودآگاهی طبقاتی همین است:

·        فرابالیدن از جویبار وارگی و ماهی وارگی خویش، دریائی شدن، به نهنگی بحرآشام تحول یافتن و ژرفای عمق ناپیدای اقیانوس ها طلب کردن.

یاد خروشان شاعر دریا تبار توده ها  به یاد باد.

پایان